Κριτική για την παράσταση “Τρωάδες” του Ευριπίδη, από το ΚΘΒΕ

Ήμασταν εκεί για εσάς, το StellasView.gr βρέθηκε με τον Νέστορα Αναστάσιο στο Θέατρο Δάσους, την Παρασκευή 7 Ιουλίου 2023 και παρακολούθησε την παράσταση “Τρωάδες” του Ευριπίδη, από το Κρατικό Θέατρο Βορείας Ελλάδας, με την Ρούλα Πατεράκη στον ρόλο της Εκάβης.

Το έργο με πολύ λίγα λόγια:

Ο Χρήστος Σουγάρης σκηνοθέτησε τις “Τρωάδες” με μία ματιά απαλλαγμένη από την ανάγκη για νεωτερισμό και πρωτοπορία, ενώ ταυτόχρονα δεν είναι προσκολλημένη σε αρχαιοπρεπείς εκτελέσεις και αγκυλώσεις του παρελθόντος, που τείνουν να πάρουν τη μορφή εθνικού τοτέμ. Έτσι ο στόχος του επικεντρώνεται στην εκφραστικότητα και στη βίωση μίας ανθρώπινης εμπειρίας μέσα από τη διδαχή του έργου, για αυτό και η παράσταση που εν τέλει καταθέτει ο σκηνοθέτης είναι βαθιά τρυφερή, ευαίσθητη, συγκινητική, λιτή, καθαρή και ανθρώπινη, καταφέρνοντας να αγγίξει τις καρδιές του κοινού και ανεπιτήδευτα να αφήσει τους θεατές να καταθέσουν και να προβάλλουν αυτά που ήδη έχουν μέσα στη ψυχή τους, επάνω στους ήρωες του έργου.

Στην λογική αυτή της αποφυγής του βερμπαλισμού ο σκηνοθέτης απορρίπτει τα σύγχρονα στοιχεία της σκηνικής αφήγησης, για να δημιουργήσει ένα κάποιο αισθητικό πλαίσιο, αλλά και τη χρήση κάποιας βαριάς φόρμας σωματοποιημένου θέατρου ή επιτηδευμένης κινησιολογίας, με εξαίρεση ίσως τη χρήση ολόκληρου του θεατρικού χώρου και των κερκίδων από τους ηθοποιούς, αλλά και έναν παλιό τηλεφωνικό θάλαμο, που λειτουργεί ως το ύστατο καταφύγιο της Εκάβης. Ωστόσο, φυσικά στην παράσταση γίνεται η χρήση της μουσικής για να ενισχυθεί η αφήγηση, αλλά και τα χορικά μέρη. Εμείς ήμασταν από τους τυχερούς θεατές, αφού είχαμε την τιμή να παίξει πιάνο ζωντανά ο Στέφανος Κορκολής, που έγραψε και την πρωτότυπη μουσική σύνθεση για την παράσταση.

Εξαιρετική είναι και η μετάφραση του Θεόδωρου Στεφανόπουλου, ο οποίος έφερε όλη την πολυετή εμπειρία και σπουδή του επάνω σε αυτό το κείμενο, που παραμένει πιστό στο πρωτότυπο, αλλά ωστόσο κομίζει όλη τη λιτότητα και τη δυναμική του σύγχρονου λόγου, καθώς και της διαφορετικής υφολογικής αποτύπωσης των χορικών, των μονολόγων και των διαλόγων.

Ερμηνείες:

Παρότι η παράσταση δεν έχει καμία πρόθεση να είναι επιτηδευμένα διδακτική, ούτε αυτό προκύπτει από τη μετάφραση του Θεόδωρου Στεφανόπουλου, ούτε από τη σκηνοθετική προσέγγιση του Χρήστου Σουγάρη. Ωστόσο, η έντονη ψυχική αναταραχή και η ταύτιση που προσφέρουν στον θεατή τόσο η ερμηνεία της Ρούλας Πατεράκη ως Εκάβη, όσο και η συγκινητική ερμηνεία της Μαρίζας Τσάρη ως Ανδρομάχη, καθιστούν αδύνατο να μην αναδειχθεί σε αυτές τις δύο ερμηνείες η πραγματικότητα που βιώνουμε σήμερα με τις μεταναστευτικές ροές.

Γυναίκες και άνθρωποι που εγκαταλείπουν τις πατρίδες τους λόγω πολέμου, καταπίεσης, φυσικών καταστροφών ή οικονομικής ανασφάλειας και επιβιβάζονται σε κάθε σάπιο καράβι με τον πραγματικό κίνδυνο να πνιγούν, αναζητώντας μια ξένη πόρτα, βιώνουν την απώλεια της ταυτότητάς τους και αγωνίζονται σε νέα περιβάλλοντα και ξένες χώρες. Αυτή η εμπειρία είναι κάτι που πολλοί μετανάστες βιώνουν, καθώς αφήνουν πίσω την πατρίδα τους και προσπαθούν να προσαρμοστούν σε νέες κοινότητες. Ο δρόμος προς την ανακατασκευή της ταυτότητας μπορεί να είναι μια πολύπλοκη, επώδυνη και συναισθηματικά φορτισμένη διαδικασία, όπως  και στην περίπτωση των Τρωάδων.

Η Μαρίζα Τσάρη ως Ανδρομάχη προσφέρει μια συγκλονιστική ερμηνεία, η οποία αναδεικνύει με σπαρακτικό τρόπο την αντίφαση ανάμεσα στην αγάπη για την οικογένεια και την ανάγκη για επιβίωση. Αυτό το φυσικό ανθρώπινο ένστικτο, ακλόνητο στο πέρασμα του χρόνου και της ιστορίας, αποδίδεται με τέλειο τρόπο από την ερμηνεία της ηθοποιού. Η Τσάρη καταφέρνει να μεταφέρει τον εσωτερικό αγώνα της Ανδρομάχης με εξαιρετική ευαισθησία και βαθιά σύνδεση με τον ρόλο. Μέσω της ερμηνείας της, μας αποκαλύπτει την εσωτερική αναταραχή και τον αγώνα που διεξάγεται στην ψυχή της ηρωίδας, δημιουργώντας συναισθηματική σύνδεση με το κοινό. Η ερμηνεία της Τσάρη αναδεικνύει την πολυπλοκότητα του ανθρώπινου χαρακτήρα και τη διαχρονικότητα των συναισθημάτων και των προσφυγικών εμπειριών που βιώνουν πολλοί άνθρωποι σήμερα.

Ο Δημήτρης Πιατάς στον ρόλο του Ταλθύβιου είναι μια αποκάλυψη. Η ερμηνεία του “γεφυρώνει” με τρόπο μοναδικό και ανθρώπινο το χάσμα μεταξύ νικητών και ηττημένων (Ελλήνων και Τρωάδων), ενώ παράλληλα καταδεικνύει την ανθρώπινη πολυπλοκότητα και τη δυσκολία κατά τη λήψη αποφάσεων σε εποχές πολέμου και ολέθρου. Ο χαρακτήρας που μας παραθέτει παρουσιάζει τη σύγκρουση ανάμεσα στη σκληρότητα και την ανθρωπιστική διάθεση, χρωματίζοντας με την ερμηνεία του μοναδικά τις διαφορετικές πτυχές της ανθρώπινης φύσης και την αναπάντεχη πολυπλοκότητα που μπορεί να παρουσιάσει η ανθρώπινη συμπεριφορά. Στο ίδιο μοτίβο και εξίσου καλός ήταν και ο Αντώνης Καφετζόπουλος στο ρόλο του Ποσειδώνα μεταφέροντας όμως εκ του ρόλου αυτήν τη διπλωματική προσέγγιση σε επίπεδο θεϊκό, ανάμεσα στον Ποσειδώνα και την Αθήνα.

Επίσης, εξαιρετική είναι και η Κλειώ Δανάη Οθωναίου στο ρόλο της Ελένης (σημείωση: στην παράσταση που είδαμε εμείς τον ρόλο ερμήνευε η Οθωναίου, ωστόσο στο πρόγραμμα της περιοδείας έχει γίνει διπλή διανομή με την Λουκία Βασιλείου), η οποία απέδωσε “απαστράπτουσα” ένα μνημείο γυναικείας αυτοδιάθεσης, χαράσσοντας ένα δρόμο, τον οποίο κάθε γυναίκα έχει δικαίωμα να διαβεί ελεύθερη, διαθέτοντας τον εαυτό της στον έρωτα και στη ζωή, όπως αυτή επιθυμεί. Είναι αριστοτεχνικοί και αιχμηροί οι λεκτικοί διαξιφισμοί της Ελένης, τόσο με τον Μενελάο, που ερμηνεύει “ήρεμα” ο Αλέξανδρος Μπουρδούμης, όσο και με την Εκάβη. Επίσης, πολύ ευφάνταστο είναι και το σκηνοθετικό εύρημα του να αδειάζει εντελώς η σκηνή του θεάτρου από τους υπόλοιπους υποκριτές, σε κάθε παράλληλο “μονόλογο” της Ελένης, του Μενελάου και της Εκάβης, θυμίζοντας τους ξύλινους παράλληλους πολιτικούς μονολόγους των εκλογικών debate.

Η ήρεμη ερμηνεία του Αλέξανδρου Μπουρδούμη υπογραμμίζει με τρόπο απολύτως σωστό τον χαρακτήρα του Μενέλαου, καθώς ο ήρωας αυτός κουβαλάει την ενοχή της πολιτικής ευθύνης για την κατάσταση των τρωάδων και για τους νεκρούς ένθεν και ένθεν και κρύβει την ανανδρία του πίσω από ηρωικές πράξεις άλλων και θεϊκές βουλήσεις.

Πολύ καλή είναι και η Μαρία Διακοπαναγιώτου στον ρόλο της Κασσάνδρας. Η ηθοποιός εισέρχεται με ένα νυφικό στη σκηνή, πραγματικά μαινόμενη και βακχεμένη, σε ερμηνευτικό ντελίριο μαντεύει, χορεύει, θρηνεί, καταριέται και ως σαν πραγματική ενσάρκωση της Κασσάνδρας αντιπροσωπεύει την απελπισία την ίδια, καθώς βιώνει την τραγωδία της τρελής προφήτισσας που κανείς δεν ακούει.

Συμπερασματικά θα λέγαμε ότι πρόκειται για μια σπουδαία παράσταση του Κρατικού Θεάτρου Βορείας Ελλάδας, με την εξαιρετική ερμηνεία της Ρούλας Πατεράκης στον ρόλο της Εκάβης. Μία θεατρική μία στιγμή που δεν πρέπει να χάσετε.

 Κριτική: Αναστάσιος Νέστορας

Συντελεστές

Μετάφραση: Θεόδωρος Στεφανόπουλος • Σκηνοθεσία: Χρήστος Σουγάρης • Σκηνικά – Κοστούμια: Ελένη Μανωλοπούλου • Πρωτότυπη μουσική σύνθεση: Στέφανος Κορκολής • Κίνηση: Ερμής Μαλκότσης • Φωτισμοί: Αλέκος Αναστασίου • Σχεδιασμός μακιγιάζ: Μαντώ Καμάρα • Βοηθός σκηνοθέτη: Χριστόφορος Μαριάδης • Βοηθός σκηνογράφου – ενδυματολόγου: Δανάη Πανά • Οργάνωση παραγωγής: Marleen Verschuuren • Φωτογραφίες: Mike Rafail (That long black cloud)

* Βοηθός σκηνοθέτη (στο πλαίσιο πρακτικής άσκησης): Αλέξανδρος Μαυρουδόπουλος

Διανομή (αλφαβητικά): Μελίνα Αποστολίδου (Αθηνά), Λουκία Βασιλείου (Αθηνά, Ελένη), Μομώ Βλάχου (Αθηνά), Χαρά Γιώτα (Αθηνά), Ηλέκτρα Γωνιάδου (Αθηνά), Μαρία Διακοπαναγιώτου (Κασσάνδρα), Αντώνης Καφετζόπουλος (Ποσειδώνας), Χριστίνα Μπακαστάθη (Αθηνά), Αλέξανδρος Μπουρδούμης (Μενέλαος), Μπέττυ Νικολέση (Αθηνά), Ρούλα Πατεράκη (Εκάβη), Κλειώ Δανάη Οθωναίου (Αθηνά, Ελένη), Δημήτρης Πιατάς (Ταλθύβιος), Πολυξένη Σπυροπούλου (Αθηνά), Βιργινία Ταμπαροπούλου (Αθηνά), Θεοφανώ Τζαλαβρά (Αθηνά), Μαρίζα Τσάρη (Ανδρομάχη), Μάρα Τσικάρα (Αθηνά).

* Έκτακτη αντικατάσταση: Γιάννης Χαρίσης

Γυναίκες: Μαριάννα Αβραμάκη, Μελίνα Αποστολίδου, Λουκία Βασιλείου, Μομώ Βλάχου, Χαρά Γιώτα, Ηλέκτρα Γωνιάδου, Ζωή Ευθυμίου, Ηλέκτρα Καρτάνου, Εύη Κουταλιανού, Λωξάνδρα Λούκας, Ελένη Μισχοπούλου, Χριστίνα Μπακαστάθη, Χρυσή Μπαχτσεβάνη, Μπέτυ Νικολέση, Κλειώ Δανάη Οθωναίου, Πολυξένη Σπυροπούλου, Βιργινία Ταμπαροπούλου, Θεοφανώ Τζαλαβρά, Φωτεινή Τιμοθέου, Μάρα Τσικάρα.

Άντρας: Χριστόφορος Μαριάδης

Βρείτε μας στα social media του StellasView:

Facebook: https://www.facebook.com/Stellasview/

Instagram: https://www.instagram.com/stellasview.gr/

Youtube: https://www.youtube.com/c/StellaPerpera/

Twitter: https://twitter.com/StellaPerpera/