Διαδικτυακή πρεμιέρα από την Κρατική Ορχήστρα Θεσσαλονίκης

Robert Schumann (1810-1856), Εισαγωγή Manfred, έργο 115 (ζωντανή ηχογράφηση από τη συναυλία της ΚΟΘ στο Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης, στις 23/10/2020)

Ο κόμης Μάνφρεντ είναι ο πρωταγωνιστής του ομώνυμου δραματικού ποιήματος του Λόρδου Βύρωνα, που αποτελεί ένα αριστουργηματικό ψυχογράφημα μιας σκοτεινής προσωπικότητας, η οποία περνά μέσα από το καθαρτήριο του μαρτυρίου για τις αμαρτίες της. Ταυτόχρονα πρόκειται για μία έμμεση εξομολόγηση του ίδιου του εξόριστου ποιητή, λόγω του σκανδάλου που ξέσπασε στην Αγγλία για τις ανάρμοστες σχέσεις του με την ετεροθαλή αδερφή του, αναζητώντας ίσως τη συγχώρεση ή απλά και μόνο την κατανόηση, αφού οι έντονες ‘φαουστικές’ επιρροές του έργου δεν δίνουν περιθώρια στη μετάνοια και αρνούνται την πολυπόθητη διέξοδο στις μεταφυσικές αναζητήσεις του καταραμένου ήρωα. Ο Σούμαν έγραψε 15 κομμάτια σκηνικής μουσικής για τον Μάνφρεντ το 1848-49, εκ των οποίων το πρώτο, η ‘Εισαγωγή’ ή αλλιώς η ‘Συμφωνία του Πόνου’ αποτελεί ένα από τα ωραιότερα έργα του. Ο ιδιοφυής συνθέτης, έχοντας ήδη τα πρώτα κρούσματα των ακουστικών παραισθήσεων που τον οδήγησαν σταδιακά στην παραφροσύνη, κατάφερε να διεισδύσει στο ψυχισμό του ήρωα και έδωσε μία νέα πνοή στο ποίημα, προσφέροντας επιπλέον στον Μάνφρεντ και τη διέξοδο που απαρνήθηκε ο δημιουργός του. Η γεμάτη πάθος μουσική του Σούμαν περιγράφει με αξιοθαύμαστη επιδεξιότητα έναν τόσο πολύπλοκο ήρωα. Δύο βασικά θέματα εμφανίζονται εξαρχής και χτίζουν σταδιακά το δράμα. Το πρώτο, σκοτεινό και αγωνιώδες, συμβολίζει την τραγική μοίρα της Αστάρτης και το δεύτερο, με τις χαρακτηριστικές συγκοπές του, συμβολίζει τη φλογερή προσωπικότητά του ήρωα. Το Ρέκβιεμ στο τέλος της ‘Εισαγωγής’ δεν είναι τίποτα περισσότερο από τη διέξοδο που προσφέρει ο Σούμαν στον αμετανόητο κόμη, ο οποίος, αφού έχει δοκιμάσει τα πάντα στο κυνήγι της αθανασίας, οδηγείται ξεψυχώντας στην αγκαλιά του Θεού της αγάπης, που τους δέχεται όλους, ακόμη και αμαρτωλούς ή άπιστους.