Ιάκωβος Καμπανέλλης
Τιμητικό Αφιέρωμα: Εύα Μαρά
Σαν σήμερα 29 Μαρτίου του 2011, σε ηλικία 89 ετών, έφυγε από τη ζωή (από νεφρική ανεπάρκεια) ο πλέον εμβληματικός Έλληνας θεατρικός συγγραφέας – δραματουργός, ο σημαντικός εκπρόσωπος του ρεαλιστικού μεταπολεμικού θεάτρου ή αλλιώς ο “Πατέρας του Σύγχρονου Ελληνικού Θεάτρου”, Ιάκωβος Καμπανέλλης.
Ο άνθρωπος που θα ανακαλύψει τον εαυτό του και τον προορισμό του μέσα από το θέατρο, αλλά και ο δημιουργός που θα δώσει νέα πνοή στο ελληνικό μεταπολεμικό ελληνικό θέατρο ανοίγοντας νέους ορίζοντες μέσα από τη διαλεκτική και της ρεαλιστικής απόδοσης.
Ο πλέον σημαντικός θεατρικός συγγραφέας – σεναριογράφος κινηματογραφικών έργων – πεζογράφος – ποιητής – στιχουργός – σκηνοθέτης – δημοσιογράφος – ακαδημαϊκός – στοχαστής, Ιάκωβος Καμπανέλλης θα εκδηλώσει την έμφυτη λογοτεχνική του κλήση και το ταλέντο του από την σχολική του κιόλας ηλικία, ενώ η πρώτη του επαφή με το θέατρο το 1945, θα τον μαγέψει και θα τον οδηγήσει στα υψηλά μονοπάτια της θεατρικής τέχνης – όχι, όμως, από τον κλειστό γι’ αυτόν δρόμο των παρασκηνίων, – αλλά από τον κεντρικό δρόμο της δραματουργίας (παρά την σφοδρή επιθυμία του να γίνει ηθοποιός, όχι εν ελλείψει ταλέντου, αλλά εν ελλείψει του απαιτούμενου απολυτηρίου γυμνασίου).
Έτσι μοιραία – σχεδόν καρμικά – θα ασχοληθεί και θα διακριθεί στον αγαπημένο του θεατρικό χώρο μέσα από την 50άχρονη πλούσια θεατρική του σταδιοδρομία επιτυγχάνοντας να αποτελέσει τον ακρογωνιαίο λίθο του σύγχρονου ελληνικού θεάτρου ως ένας – εκ των κορυφαίων εκφραστών και ανανεωτών του με το πολυσήμαντο έργο του και την πολυκύμαντη προσφορά του.
Ένα έργο που εκτείνονταν από το θεατρικό αστικό δράμα έως τη λαϊκή λυρική όπερα, το κινηματογραφικό σενάριο έως την ποίηση και τον μελοποιημένο στίχο δικαιώνοντας το τίτλο “Πατέρας του Σύγχρονου Ελληνικού Θεάτρου”.
Ένα θεατρικό και μουσικό έργο που το χαρακτήριζε το υψηλό συγγραφικό ανάστημα, το βάθος, η αλήθεια, η λυρική εμπνοή, η διαύγεια, η καθαρότητα, η λυρικότητα και η ευρωστία της γραφής, η τρυφερότητα, η ευαισθησία και η πολυσήμαντη νοηματική απόδοση στα πλαίσια μιας τέχνης που είχε αποδέκτη το πλατύ κοινό.
Οι δε χαρακτήρες των έργων καθηλωτικοί – ελληνικοί χαρακτήρες, αυθεντικοί, όσο και γνώριμοι – διόλου μονοσήμαντοι και αδιάφοροι – με κοινωνικά αδιέξοδα και προβλήματα που ζητούν απεγνωσμένα διεξόδους μέσω μιας υπόγειας, εντούτοις γνήσιας απελπισίας.
Ακαταπόνητος εργάτης του θεάτρου, αγωνιστής και φιλεύθερος ως δημιουργός και ως άνθρωπος, θα δημιουργήσει τη δική του σχολή έξω από κυβερνητικές εξαρτήσεις και καινοφανείς με ζητούμενο απλά την ρεαλιστική απεικόνιση της κοινωνικής ζωής της εποχής του, εμπλουτισμένης με αυτοβιογραφικά στοιχεία.
Γεννημένος στη Νάξο το 1921 – όπου και θα περάσει τα παιδικά του χρόνια – παιδί πολύτεκνης οικογενείας – με καταγωγή από τη Χίο και την Κωνσταντινούπολη – ο κορυφαίος δραματουργός – λογοτέχνης, θα εγκατασταθεί σε ηλικία 13 ετών με την οικογένειά του στην Αθήνα (στο Μεταξουργείο).
Η θεατρική του κλήση δεν θα αργήσει να αποκαλυφθεί το έτος 1945, ενώ το 1949 θα αποτελέσει κομβική χρoνιά για τη ζωή και το μεγαλειώδες έργο του, καθώς θα ταυτιστεί με το θεατρικό του ντεμπούτο με το έργο του “Χορός πάνω από τα στάχυα” από το Εθνικό Θέατρο για να καθιερωθεί λίγο αργότερα μέσα από τα δύο διάσημα έργα του: “7η Ημέρα της Δημιουργίας” και “Η Αυλή των Θαυμάτων” και να ενδυναμωθεί η θεατρική του παρουσία μέσα από μια σειρά αριστουργηματικών και διαχρονικών του(συνολικά 32 θεατρικών του έργων), όπως ενδεικτικά: “Η Ηλικία της Νύχτας”, “Παραμύθι δίχως Όνομα”, “Το μεγάλο μας Τσίρκο”, “Βίβα Ασπασία”, “Οδυσσέα, γύρνα σπίτι”, “Γειτονιά των Αγγέλων”, “Εχθρός λαός”, “Τα 4 πόδια του τραπεζιού”, “Ο μπαμπάς και ο Πόλεμος”, “Η Αποικία των Τιμωρητών”, “Πρόσωπα για βιολί και ορχήστρα”, “Η οδός”, “Αυτός και το Παντελόνι του”, “Γράμμα στον Ορέστη”, “Στη χώρα του Ίψεν”, “Πάροδος Θηβών”, “Αόρατος Θίασος”, “Ο Δρόμος περνά από μέσα”, “Η οδός” και το τελευταίο “Ο γορίλας και η Οπτασία”, “Το κουκί και το ρεβύθι” για να ακολουθήσει μια σειρά επιτυχημένων σεναρίων σε αξιόλογες κινηματογραφικές παραγωγές, όπως: “Στέλλα”, “Ποτάμι”, “Δράκος”, “Αρπαγή της Περσεφόνης, “Κορίτσια στον Ήλιο”, Το κανόνι και τ’ αηδόνι”, “Οι άσσοι του γηπέδου”, όπως και πληθώρα μελοποιημένων στίχων – ποιημάτων με ενδεικτικά τα “Στρώσε το Στρώμα σου για 2”, “Μαργαρίτα Μαργιοπουλα”, “Άσμα ασμάτων”, “Δόξα τω Θεώ, “Το ψωμί είναι στο τραπέζι”, “Άσπρο Περιστέρι”, “Από το Παράθυρό μου”, “Ας τελειώσει ο Πόλεμος”, “Μανούλα μου” και “Ο Κυρ – Μιχάλης”.
Ο πολυσχιδής θεατρικός δημιουργός και όχι μόνο δημιουργός, αλλά και πολιτικός εκφραστής της γενιάς του άφησε ανεξίτηλο το στίγμα του μέσα από το ουσιώδες αναντίρρητα θεατρικό και μουσικό έργο του που αποτέλεσε σταθμό στην ιστορία της σύγχρονης ελληνικής τέχνης χάριν του εύρους του πολυεδρικού ταλέντου του, ίσως γιατί, όπως ο ίδιος χαρακτηριστικά έλεγε, “έγραφε μόνο, όταν αυτό που έγραφε τον συνάρπαζε” μέχρι τέλους…
Ιάκωβος Καμπανέλλης (2 Δεκεμβρίου 1921 – 29 Μαρτίου 2011)
Τιμητικό Αφιέρωμα: Εύα Μαρά
Βρείτε μας στα social media του StellasView:
Facebook: https://www.facebook.com/Stellasview
Instagram: https://www.instagram.com/stellasview.gr/
Youtube: https://www.youtube.com/c/StellaPerpera
Twitter: https://twitter.com/StellaPerpera
Κάντε το πρώτο σχόλιο