Κριτική ψηφιακής παράστασης του Οιδίποδα σε σκηνοθεσία Δημήτρη Καραντζά

Κριτική για την ψηφιακή παράσταση του Οιδίποδα σε σκηνοθεσία Δημήτρη Καραντζά από την Γκολούμποβιτς Σιμόνη-Μαρία.

Το Σάββατο 19 Δεκέμβρη η ηλεκτρονική σελίδα του Θεάτρου Πορεία φιλοξένησε την παράσταση του Οιδίποδα  σε σκηνοθεσία του Δημήτρη Καραντζά. Η συνθήκη της παράστασης ήταν τελείως διαφορετική και πρωτόγνωρη, καθώς δεν βρισκόμασταν ως θεατές στις κερκίδες ενός αρχαίου ανοιχτού ή σύγχρονου κλειστού θεάτρου, αλλά καθήμενοι στην αναπαυτικότατη «κερκίδα» του καναπέ μας. Σε μια Covid εποχή αντικρίσαμε μέσω της οθόνης μας ένα θεατρικό χώρο άδειο και έρημο από κοινό με παρευρισκόμενους μονάχα τους συντελεστές της παράστασης και της παραγωγής.

Ο σκηνοθέτης Δημήτρης Καραντζάς, τρία χρόνια μετά την Μήδεια, ανέβασε τον Οιδίποδα, που αποτελεί μια σύνθεση βασισμένη στον Οιδίποδα Τύραννο του Σοφοκλή και στο σενάριο του Πιερ Πάολο Παζολίνι για την ομώνυμη ταινία Βασιλεύς Οιδίπους, ο Υιός της Μοίρας του 1967. Έχοντας στη διάθεσή του μια εξαιρετικά καταρτισμένη ομάδα ηθοποιών αποτελούμενη από τους Μιχάλη  Σαράντη, Κωνσταντίνο Αβαρικιώτη και Μαρία Κεχαγιόγλου και τις μεταφράσεις των κειμένων, αφενός του Σοφοκλή από τον  Μίνωα Βολανάκη και  αφετέρου του Παζολίνι από τον Δημήτρη Αρβανιτάκη,  ο σκηνοθέτης παρουσίασε έναν διαφορετικό σύγχρονο Οιδίποδα που πονά, φοβάται, μάχεται και έρχεται αντιμέτωπος με την αλήθεια.

Η ανάθεση των ρόλων στους ηθοποιούς από τον σκηνοθέτη ήταν επιτυχημένη και εύστοχη με αποτέλεσμα ο καθένας τους να προσδώσει στην συγκεκριμένη παράσταση την δέουσα και χωρίς υπερβολές ένταση, ανατροπή και τις κλιμακωτές εξάρσεις. Ο Μιχάλης Σαράντης ντύθηκε με το πρωταγωνιστικό κοστούμι του βασιλιά Οιδίποδα, η Μαρία Κεχαγιόγλου υποδύθηκε τους ρόλους του μάντη Τειρεσία και της Ιοκάστης, ενώ ο Κωνσταντίνος Αβαρικιώτης ενσάρκωσε τον σκηνοθέτη της παράστασης, τον Κρέοντα και τον βοσκό.

Η λυρική, άμεση και ζωντανή ερμηνεία του βασιλιά από τον Μιχάλη Σαράντη τον αναδεικνύει για ακόμη μια φορά ως έναν μαγευτικό ηθοποιό, που συνεχώς εξελίσσεται και προοδεύει σε κάθε θεατρική «αποστολή» του. Ο ηθοποιός παρουσίασε επαρκώς τις συναισθηματικές εντάσεις ενός τραγικού ήρωα, ο οποίος  δέχεται τα πλήγματα της τραγικής μοίρας, της άγνοιας και τιμωρείται, επειδή προσπαθεί ανακαλύψει την γνώση/αλήθεια. Οι ρόλοι της Μαρίας Κεχαγιόγλου σχετίστηκαν – σε όλη τη διάρκεια του έργου – με την διαδικασία της «επιφάνειας» της πλάνης, καθώς αρχικά ως μάντης Τειρεσίας, μέσω των χρησμών και των αμφίβολων – για τους θνητούς – θεόπνευστων λόγων,  αποκάλυψε στον βασιλιά το παιχνίδι που όρισε η μοίρα για αυτόν, ενώ ως Ιοκάστη στο πλαίσιο του οιδιπόδειου συμπλέγματος επιβεβαίωσε τη αποκρουστική αλήθεια των γεγονότων στη σκηνή της κάμαρης μέσω της στιχομυθίας της με τον Οιδίποδα. Τέλος, η πολύπλευρη ερμηνεία του Κωνσταντίνου Αβαρικιώτη ήταν αναλόγως καλή και εύστοχη. Αρχικά ο ίδιος αποτελεί τον επί σκηνής σκηνοθέτη της παράστασης, καθώς δίνει οδηγίες για την πορεία της, αφηγείται μέρος του έργου και οριοθετεί με τους προβολείς το σκηνικό χώρο. Έπειτα, ως Κρέοντας ενσαρκώνει και αναπαριστά με επιτυχία έναν χαρακτήρα ψύχραιμο στις απειλές του Οιδίποδα, σίγουρο και υποστηρικτικό στο χρησμό του Τειρεσία, με έκδηλη την – τυφλή – εμπιστοσύνη του στους θεούς. Τέλος, ως αμείλικτος βοσκός με τόλμη και χωρίς ενδοιασμούς ή τον φόβο πιθανής τιμωρίας από το βασιλιά, επιβεβαιώνει και ο ίδιος την αλήθεια της τραγικής μοίρας του Οιδίποδα. Η απουσία του Χορού ήταν αισθητή στο έργο. Ίσως, ο σκηνοθέτης θα μπορούσε να εντάξει την ύπαρξη του στο πλαίσιο της παράστασης με ένα ξεχωριστό μέλος του θιάσου ή μια ομάδα να αναλαμβάνει να ενσαρκώσει τον ρόλο του, διατηρώντας με αυτό τον τρόπο το κεντρικό αυτό γνώρισμα της σοφόκλειας δραματουργίας.

Ο σκηνοθέτης επιμελήθηκε, σε γενικές γραμμές εύστοχα, τη διαμόρφωσή του θεατρικού σκηνικού χώρου, όπως επίσης και την ενδυμασία των επί σκηνής προσώπων. Το ολόμαυρο χρώμα κυριαρχούσε στη σκηνή, η οποία ήταν λιτή, απλή, χωρίς σκηνικές κατασκευές. Το σκηνικό, στο οποίο έδρασαν οι ηθοποιοί, απεικόνιζε ένα μακάβριο τοπίο λοιμού, το νεκρικό τοπίο της Θήβας, που για να σωθεί, έπρεπε να εξαγνιστεί. Παιδικά λευκά κοντομάνικα μπλουζάκια διακοσμούσαν το κατάμαυρο και σκοτεινό σκηνικό χώρο και ήταν καρφωμένα σε πασσάλους μπηγμένους στο έδαφος. Σε αυτό το συναισθηματικά φορτισμένο τοπίο ο βασιλιάς της Θήβας αναζητά την τραγική αλήθεια, την αιτία της “αρρώστιας” που μαστίζει τον λαό, αγνοώντας πως στην ουσία την αποτελεί ο ίδιος. Αναφορικά με τα ενδύματα των ηθοποιών, τα οποία επιμελήθηκε η Ιωάννα Τσάμη, αποτελούνταν από μωβ κοστούμια και χρυσά περιδέραια – σύμβολα εξουσίας του βασιλιά – προσαρμόζοντας έτσι την τραγωδία στη σύγχρονη εποχή και δημιουργώντας ένα τραγικό κλίμα, υπό την υπόκρουση αγωνιώδους μουσικής επιμελημένης από τον Γιώργο Πούλιο.

Εν κατακλείδι, η σκηνοθετική προσέγγιση της τραγωδίας του Σοφοκλή και της ταινίας του Πιερ Πάολο Παζολίνι από τον Δημήτρη Καραντζά αποτελεί αναμφίβολα μία από τις πιο επιμελημένες σύγχρονες διαδικτυακές παραστάσεις. Ο σκηνοθέτης διατήρησε την άριστη μυθική πλοκή, την περιπέτεια, την κλιμάκωση και την αποκάλυψη της τραγικής ειρωνείας, χαρακτηριστικά που καθιστούν τη διαχρονικότητα του έργου αδιαμφισβήτητη. Η παράσταση άγγιξε τον ψυχικό μας κόσμο, καθώς ήρθαμε αντιμέτωποι με το δίπολο της άγνοιας και της γνώσης στο οποίο ενεργό και καθοριστικό ρόλο διαδραματίζουν εν τέλει οι θεοί.

Κριτική: Γκολούμποβιτς Σιμόνη-Μαρία

Υπ. Διδάκτωρ Θεατρολογίας Πανεπιστημίου Πατρών

Συντελεστές

Σκηνοθεσία-διαμόρφωση σκηνικού χώρου: Δημήτρης Καραντζάς

• 

  Κριτική παράστασης: «Δον Κάρλος» σε σκηνοθεσία Γιάννη Χουβαρδά του ΚΘΒΕ

Μετάφραση (Οιδίποδα του Σοφοκλή): Μίνως Βολανάκης

Μετάφραση (Οιδίποδα του Παζολίνι): Δημήτρης Αρβανιτάκης

Διασκευή: Θεοδώρα Καπράλου

Κοστούμια: Ιωάννα Τσάμη

Μουσική: Γιώργος Πούλιος

Παίζουν: Μιχάλης Σαράντης, Μαρία Κεχαγιόγλου, Κωνσταντίνος Αβαρικιώτης

Βρείτε μας στα social media του StellasView:

Facebook: https://www.facebook.com/Stellasview 

Instagram: https://www.instagram.com/stellasview.gr/

Youtube: https://www.youtube.com/c/StellaPerpera

Twitter: https://twitter.com/StellaPerpera