O επιφανής καλλιτέχνης και λάτρης της αφαίρεσης Νικόλας Κυριάκου μίλησε για την έκθεση “Memo Intimo” στο stellasview.gr και στην Αγγελική Κερπιτσοπούλου.
Ο Νικόλας Κυριάκου γεννήθηκε στη Νέα Ποτίδαια Χαλκιδικής, όπου κατοικεί και έχει το εργαστήριό του. Από το 1977 έως το 1981 σπούδασε ζωγραφική στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών της Ρώμης. Έχει πραγματοποιήσει 28 ατομικές και πάνω από 100 ομαδικές εκθέσεις σε Ελλάδα, Ευρώπη και Αμερική. Έργα του βρίσκονται σε πολλές δημόσιες και ιδιωτικές συλλογές. Έχουν γραφτεί και δημοσιευτεί πολλά άρθρα και κριτικές σε γνωστές εφημερίδες και περιοδικά της Βόρειας Ελλάδας. Έχει διδάξει το μάθημα των εικαστικών σε όλες τις βαθμίδες της δημόσιας εκπαίδευσης και ιδιωτικούς φορείς. Είναι μέλος: -Του Επιμελητηρίου Εικαστικών Τεχνών Ελλάδας (Ε.Ε.Τ.Ε.) και εκπρόσωπος του στην Τοπική Αυτοδιοίκηση Ν. Χαλκιδικής -Του Σ.Κ.Ε.Τ.Β.Ε. (Σύλλογος Καλλιτεχνών Εικαστικών Τεχνών Βόρειας Ελλάδας) και τ. πρόεδρός του. -Του Σ.Α.Σ.Κ.Τ.Θ (Σύλλογος Αποφοίτων Σχολής Καλών Τεχνών Θεσσαλονίκης) -Ιδρυτικό μέλος και τ. αντιπρόεδρος της Πολιτιστικής Εταιρείας Εκπαιδευτικών Νομού Χαλκιδικής ΠΛΕΥΣΗ.
Ο Νικόλας Κυριάκου εκθέτει στη Myro gallery και την έκθεση επιμελείται ο Ομότιμος Καθηγητής του ΑΠΘ Εμμανουήλ Μαυρομμάτης ο οποίος γράφει για το έργο του καλλιτέχνη:
“Η εργασία του Νικόλα Κυριάκου έχει το χαρακτηριστικό ότι αναζητά να συνοψίζει στοιχεία που είναι μεταξύ τους, στα πιο πολλά από τα έργα του, ετερόκλητα. Ο ίδιος, θα ήθελε να πιστεύει ότι τα ενοποιεί ότι τους δίνει τη δυνατότητα να συγκλίνουν μεταξύ τους, το ένα ως προς το άλλο. Δεν είναι ακριβώς αυτό, αλλά τα στοιχεία που χρησιμοποιεί είναι ιδέες που υποδύονται κάθε φορά διαφορετικούς τρόπους για να αποδώσουν το ίδιο αντικείμενο και η διαφορετικότητα των εικόνων του οφείλεται σε διαφορετικούς τρόπους διατύπωσης των ίδιων ιδεών. Έτσι, η εργασία του χαρακτηρίζεται από ένα αμετακίνητο το οποίο αλλάζει από τους τρόπους προσέγγισης.”
Το έργο σας διακρίνεται από μια έντονη ροπή προς την αφηρημένη μορφή η οποία καταλήγει με ένα ιδιαίτερο τρόπο να συγκεκριμενοποιηθεί μέσω της υπόνοιας του αντικειμένου. Ποια είναι εκείνα τα στοιχεία που επιθυμείτε να εκφράσετε μέσα από αυτό;
Το έργο μου χαρακτηρίζεται από την αφαίρεση και ποτέ από το αφηρημένο. Πηγάζει πάντα από κάτι το συγκεκριμένο, κάτι που έχω βιώσει και έχει αφήσει μέσα μου σημάδια και αναμονές. Την κατάλληλη στιγμή, μετά από την απαραίτητη ζύμωση εκφράζεται μέσα από την καθαρή ζωγραφική γλώσσα και όχι την περιγραφή. Κάνω δηλαδή αυτό που κάνει ο ποιητής ή ο μουσικός: παίρνω το θέμα που με αγγίζει, αφαιρώ, συμπυκνώνω, κωδικοποιώ με στόχο να δώσω και να μεταφέρω τα συναισθήματά μου και τον τρόπο σκέψης μου για το συγκεκριμένο θέμα. Το θέμα είναι αυτό που εμπεριέχει το περιεχόμενο, τα μορφολογικά στοιχεία (δομικά και μορφικά), τα εκφραστικά μου στοιχεία, ακόμα και τα ίδια τα υλικά και το μέγεθος. Και από μία συνέχεια φτάνει έως και την υποδοχή ή αποδοχή του θεατή. Όλη αυτή η πορεία ξεκίνησε συστηματικά πάνω από σαράντα χρόνια συνεχούς εργασίας. Από το αναλυτικό σχέδιο στο συνθετικό. Από τα τελευταία χρόνια της σχολής μου στη Ρώμη, υπήρχε αυτή η έφεση προς την αφαίρεση, το έμμεσο, το υποσυνείδητο, το κωδικοποιημένο. Θεωρώ ότι στην εικαστική μου εργασία όπως και στην εκπαιδευτική μου το έμμεσο είναι δυνατότερο και βαθύτερο από το άμεσο. Μέσα από αυτό προσδοκώ να περάσω την πίστη μου, στην ελπίδα στην κοινή λογική (μέτρημα, προεκτάσεις, συνοχή) την αρμονία των διαφορετικών, τις επιρροές και αλληλεπιδράσεις. Τον έρωτα για τη ζωή, τη φύση και τον άνθρωπο, τις σχέσεις των ανθρώπων με την πολιτική (με την ευρεία έννοια).
Όλα μου τα έργα έχουν να κάνουν με τη μνήμη από τα βιώματά μου.
Memo Intimo. Γιατί αυτός ο τίτλος; Θεωρείτε ότι τα έργα σας πρέπει να ιδωθούν μέσα σε αυτό το πλαίσιο; Μας προτρέπουν άραγε να αναζητήσουμε κάποιο κρυφό σημείωμα;
Οι λέξεις έχουν ρίζες ιταλικές. Μπορεί και ελληνικές αν παρατηρήσεις πώς συνδέονται: memo = μνήμη. Intimo = ενδόμυχο, ενδόψυχο, εσωτερικό, απόκρυφο, ερωτικό. Είναι λογικό λοιπόν να επηρεαστώ από τη μεγάλη ιταλική τέχνη και κουλτούρα, το θεωρώ σαν το ελάχιστο απόδοσης τιμής σ ‘αυτήν τη χώρα που με υποδέχτηκε, με διαμόρφωσε, με εμπλούτισε και με εξελίσσει. Πέρα από αυτό όμως ο τίτλος αυτός συμπίπτει απόλυτα και με το περιεχόμενο των έργων μου, αλλά και με το θέμα. Όλα μου τα έργα άλλωστε έχουν να κάνουν με τη μνήμη από τα βιώματά μου. Μετά από ένα εσωτερικό φιλτράρισμα, αυτό που παραμένει είναι αυτό που πρέπει να εκφραστεί και παραμένει στην αναμονή. Το intimo όπως εξήγησα εκφράζει τον στόχο μου, αλλά και το μέσο. Από το υποσυνείδητο στο υποσυνείδητο, από την ψυχή στην ψυχή. Αυτό απαιτεί κωδικοποίηση, αφαιρετικότητα, προσωπικό μέτρο για να μεταδώσει. Είναι ένας τρόπος που βρίσκω την απόλυτη ελευθερία έκφρασης ανάμεσα στο ορατό και στο πνευματικό. Τελικά ναι, είναι πολλά κρυφά σημειώματα που θέλουν να αγγίζουν. Να τα αισθάνεται κανείς τόσο οικεία, αλλά και τόσο απροσδιόριστα. Η αποκωδικοποίηση θέλει το χρόνο της και ίσως αυτό να συνιστά την απόλαυση.
Οι χρωματικοί όγκοι, πλασμένοι άλλοτε από ψυχρά και άλλοτε από θερμά χρώματα, αποπνέουν μια γήινη διάσταση στο έργο. Πώς καταφέρνετε να συνδυάστε τη γήινη αυτή διάσταση με το πιο πνευματικό στοιχείο που προσδίδει η αφαίρεση;
Ακριβώς τα έργα μου έχουν γήινη διάσταση, αυτός είναι ο ρεαλισμός μου. Ό,τι κάνω εικαστικά, η αφαίρεση, η κωδικοποίηση, το προσωπικό μου ή εκφραστικό μου μέτρο πηγάζουν από την πραγματικότητα για να ακουμπήσουν ακριβώς την ψυχή με τρόπο μοναδικό, δυνατό και βαθύ. Την ψυχή πρώτα τη δική μου και μετά του θεατή. Και όταν λέω ψυχή εννοώ το απλό: αν από το ανθρώπινο σώμα αφαιρέσω την ύλη του, ψυχή είναι αυτό που απομένει. Λογική, κρίση, μνήμη, συναίσθημα, βούληση…
Πώς θα χαρακτηρίζατε τη σύγχρονη τέχνη στην Ελλάδα του σήμερα;
Ζούμε στη σύγχρονη εποχή, μια εποχή που εικαστικά χαρακτηρίζεται από επιστροφές στα ρεύματα της μοντέρνας τέχνης (1789- 1970). Η Ελλάδα για πολλούς ιστορικούς λόγους έχει χάσει ή στερήσει, στη γνώση και τη συμμετοχή σε αυτό το γίγνεσθαι. Στον πολύ κόσμο υπάρχει ένα τεράστιο κενό. Βρίσκεται εικαστικά στην εποχή του νατουραλισμού (1840) . Φυσικά ευθύνες έχει το κράτος με τη σχεδόν απουσία στην εκπαίδευση της εικαστικής παιδείας σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης, αλλά και την παιδεία που παρέχουν άλλοι φορείς όπως μουσεία, ιστορικοί τέχνης, τηλεοπτικοί σταθμοί. Νομίζω ότι αυτό το κενό δεν έχει καλυφθεί. Μας λείπει σχεδόν μια ολόκληρη σημαντική εποχή, η εποχή της μοντέρνας τέχνης. Υπάρχει όμως και φωτισμένο κοινό που έχει την ευαισθησία και τη μόρφωση να γεφυρώνει το κενό. Από πλευράς των εικαστικών δημιουργών είμαι σίγουρος μέσα από αυτή την μακρόχρονη διαδρομή μου πως η Ελλάδα έχει καλλιτέχνες αξιόλογους που κάνουν τέχνη δυνατή και παγκόσμια. Αλλά πολλοί από αυτούς, επειδή έχουν την ευαισθησία, τη διακριτικότητα και ιδιοσυγκρασία του αυθεντικού καλλιτέχνη, παραμένουν σε απομόνωση. Τα μουσεία και πολλές γκαλερί στηρίζουν ιδιαίτερα υπερβολικά τα έργα τέχνης που ξεφεύγουν από τα παραδοσιακά υλικά ζωγραφικής – τελάρο και χρώματα- όπως concept art, video art, εγκαταστάσεις με συνέπεια την αποξένωση ανάμεσα στο κοινό και στην ευρεία σύγχρονη τέχνη. Έτσι δημιουργείται μία πόλωση και απομόνωση που δυστυχώς συνεχίζεται στην Ελλάδα μας για τους λόγους που προανέφερα. Η υπερβολή με τάση στα ακραία, τελικά νομίζω πως είναι βασικό χαρακτηριστικό του λαού μας. Είναι αυτό που δημιουργεί τις αντιθέσεις, τις αντιδράσεις, γόνιμες για την εξέλιξη καλλιτεχνικών έργων, αλλά από την άλλη δεν μας αφήνει να προχωρήσουμε σαν λαός πουθενά γιατί απουσιάζει η κοινή λογική για συμπόρευση.
Στο έργο σας παρατηρεί κανείς μια περισσότερο ψυχο-συναισθηματική προσέγγιση των ανθρώπων και των συμβάντων του κοινωνικού χώρου. Θεωρείτε ότι αυτό ταιριάζει στο ύφος της εποχής μας;
Όλη η εποχή της μοντέρνας τέχνης χαρακτηρίζεται από την αφαίρεση. Από τότε που εφευρέθηκε η φωτογραφία ,οι καλλιτέχνες κατάλαβαν τι δεν είναι τέχνη. Η περιγραφικότητα που κρατούσε έστω και σαν στοιχείο προσχηματικό στις προηγούμενες εποχές από τη μοντέρνα τέχνη, τώρα εξαφανίζεται. Μαζί με αυτήν εξαφανίζεται το τρισδιάστατο, αυτονομείται το χρώμα ή το σχέδιο σαν στοιχεία από μόνα τους εκφραστικά και φτάνουμε να ξεφεύγουμε από τα συμβατικά υλικά των τελάρων και των χρωμάτων με την ανάμιξη άλλων τεχνών με τη ζωγραφική. Από πάντα και κατά εποχή υπάρχουν βασικά χαρακτηριστικά της, που κυριαρχούν και την κάνουν να ξεχωρίζει από την προηγούμενη εποχή της. Ουσιαστικά η εξέλιξη προχωρά με το δεδομένο δράσης – αντίδρασης. Υπάρχει κάποιο ρεύμα, αλλά συγχρόνως γεννιέται το επόμενο σαν αντίδρασή του. Μπορώ να χαρακτηρίσω έχοντας στο μυαλό μου αυτό το πανόραμα της εξέλιξης ότι τα ρεύματα διαχωρίζονται σε δύο βασικές ομάδες: τα κλασσικά και τα ρομαντικά. Τα κλασσικά πρεσβεύουν την υπεροχή της λογικής, της γεωμετρίας, των δομών, των προεκτάσεων, του σχεδίου, του μετρήματος, της τάξης, της πειθαρχίας, της στατικότητας σε ιστορικά κυρίως περιεχόμενα. Από την άλλη τα ρομαντικά κινήματα εκφράζονται με υπεροχή του συναισθήματος, του χρώματος, του αυθορμητισμού, της εκφραστικότητας, της κίνησης, του αυτοματισμού με κυρίως μακρινά, εξωτικά ή συναισθηματικά περιεχόμενα. Το ίδιο ακριβώς συμβαίνει μέσα στο κίνημα της ίδιας αφηρημένης- αφαιρετικής τέχνης. Από τη μία έχουμε το σουπρεματισμό, κονστρουκτιβισμό, ντεστίλ κι από την άλλη αφηρημένο εξπρεσιονισμό, action painting, informale κ.α. Έτσι ακριβώς είναι και η ανθρώπινη ψυχή ή οι χαρακτήρες των ανθρώπων. Όλα αυτά βέβαια είναι συνδεδεμένα και προέρχονται από ιστορικούς (κοινωνικούς, θρησκευτικούς, πολιτικούς) λόγους και αιτίες. Η τέχνη ουσιαστικά εξελίσσεται σε αυτό το μοτίβο. Ουσιαστικά όμως παραμένει ίδια στα βασικά της χαρακτηριστικά. Αλλάζει τόσο όσο και οι ψυχές των ανθρώπων και το μόνο που κάνει είναι να αλλάζει ρούχα, το χαρακτηριστικό όμως γνώρισμα της εποχής μας που είναι η ακαριαία ταχύτητα μετάδοσης, μεταφοράς ιδεών είναι η αιτία που δεν μπορεί να κρατήσει χρονικά τόσο ώστε να δημιουργήσει βάση κοινών χαρακτηριστικών δεδομένων. Μια ζωγραφική λοιπόν του σήμερα αφού γίνεται στη σύγχρονη εποχή ανήκει σε αυτήν. Είναι δυνατόν όμως, και να κατανοηθεί καλύτερα στην επόμενη εποχή από τη σύγχρονη. Το δικό μου έργο όπως και η ψυχή μου χαρακτηρίζεται από την αγάπη για την κοινή λογική που εξελίσσεται αλλά και από τα συναισθήματα. Στη ζωγραφική μου συνυπάρχουν άρρηκτα αυτά τα δύο στοιχεία η λογική μου εκφράζεται με τα δομικά μου στοιχεία (μέτρο, ρυθμός, τομές…) ενώ το συναίσθημα με τα μορφικά (σχέδιο, χρώμα, τόνους, υφές…). Όλα αυτά κάνουν το δικό μου σύνολο που χαρακτηρίζεται και εμπλουτίζεται από τα προσωπικά μου εκφραστικά στοιχεία. Το έργο τέχνης λοιπόν θεωρώ και ειδικά στη σύγχρονη εποχή πως δεν πρέπει να έχει εποχή και δεν πρέπει να έχει περιορισμένη ή τοπική αναγνωρισιμότητα αξίας. Οφείλει όμως να είναι γνήσιο και μοναδικά δυνατό έχοντας όμως πάντα στη σκέψη μας ότι στηρίζεται στις προηγούμενες και σταθερές αξίες και ότι εμείς είμαστε μόνο ένα μικρό μοναδικό κομματάκι αυτού του κόσμου.
Το δικό μου έργο όπως και η ψυχή μου χαρακτηρίζεται από την αγάπη για την κοινή λογική που εξελίσσεται αλλά και από τα συναισθήματα.
Τι έχετε αποκομίσει από την ενασχόλησή σας με την τέχνη όλα αυτά τα χρόνια;
Ειλικρινά ποτέ μου δε σκέφτηκα τι έχω αποκομίσει από την αφοσίωσή μου σε αυτή μου την εργασία. Όπως ακριβώς κάνω και με τις σχέσεις μου, με τη γυναίκα μου, τους φίλους μου με τη ζωή μου. Ερωτεύεσαι κάποιον και δίνεις. Από τη στιγμή που μετράς νομίζω πως σταματά αυτή η σχέση. Αν μπορούσα να απαντήσω όμως αυτό που αισθάνομαι και μου δίνει δύναμη είναι η εκτίμηση της δουλειάς μου από σύγχρονους αξιόλογους δημιουργούς και ιστορικούς και το νιώσιμο του κόσμου. Γιατί δεν υπάρχει καμία τέχνη χωρίς την ανάλογη υποδοχή, χωρίς δέκτη δεν υπάρχει δότης. Αυτά μου δίνουν δύναμη να προχωρήσω παραπέρα τη δουλειά μου.
Τι να περιμένουμε από εσάς καλλιτεχνικά; Σε τι δρόμους θα κινηθείτε από εδώ και πέρα;
Η βασική μου εικαστική πορεία έχει χαραχτεί εδώ και καιρό. Κάποτε εκτιμούσα για περισσότερο χρονικό διάστημα τα έργα μου. Τώρα αυτή η απόλαυση κρατά λιγότερο γιατί μέσα μου υπάρχουν ήδη τα επόμενα έργα. Ξέρω ότι θα είναι ακόμα πιο δυνατά, πιο εκφραστικά, πιο βαθιά αλλά συγχρόνως και πιο οικεία.
Συνέντευξη: Αγγελική Κερπιτσοπούλου
Ευχαριστώ εκ βαθέων τον Νικόλα Κυριάκου για την προθυμία του στο να πραγματοποιηθεί αυτή μας η συνομιλία και του εύχομαι καλή συνέχεια στην καλλιτεχνική του πορεία!
H έκθεση “Memo Intimo”, λαμβάνει χώρα στη Myro Gallery.
Διάρκεια: 31/10-16/11/2019
Ώρες λειτουργίας:
Τρίτη-Παρασκευή: 18:00-21:00 & Σάββατο: 11:00-15:00
Περισσότερες πληροφορίες για την έκθεση “Memo Intimo” θα βρείτε εδώ
Βρείτε μας στα social media του Stellasview:
- Facebook: https://www.facebook.com/Stellasview-1549199718743717/
- Instagram: https://www.instagram.com/stellasview.gr/
- Youtube: https://www.youtube.com/c/StellaPerpera
- Twitter: https://twitter.com/StellaPerpera
Κάντε το πρώτο σχόλιο