Ο γνωστός και ταλαντούχος ηθοποιός, σκηνοθέτης και θεατρικός συγγραφέας Νίκος Ορτετζάτος, μίλησε στο stellasview.gr και στον Ευθύμιο Ιωαννίδη για το νέο του θεατρικό έργο «Το Μπουλούκι… ο μυστικό του ανέμου» το οποίο ανεβαίνει στο θέατρο Άνετον.
Νίκο, είσαι εγνωσμένος ηθοποιός, σκηνοθέτης, δάσκαλος υποκριτικής και χορού, αλλά και θεατρικός συγγραφέας. Πότε πρωτοήλθες σε επαφή με τον χώρο της Τέχνης και δη με το θεατρικό γίγνεσθαι;
Καταρχάς να διορθώσω πως δεν υπήρξα ποτέ δάσκαλος χορού. Έχω διδάξει κίνηση σε ό,τι αφορά το σώμα του ηθοποιού ως σκηνική παρουσία υποκριτικά. Βασικά μετά τα 18 μου ξεκίνησα την επαγγελματική μου αναζήτηση στον χώρο. Έπειτα από μια μικρή κρίση, όταν πετάχτηκα από το μπάνιο κλαίγοντας και λέγοντας πως δεν μπορώ να διαβάσω άλλο για τις Πανελλαδικές. Αυτό ήταν αρκετό να κάνει τους γονείς μου να μου πουν ¨κάνε ό,τι θες¨. Παρόλα αυτά θυμάμαι τον εαυτό μου από πολύ μικρό παιδί να ανεβάζω παραστάσεις στο πατρικό μου ολημερίς, μόνος, υποδυόμενος όλους τους ρόλους. Επινοούσα ακόμα ιστορίες και με τις φιγούρες από τα τραπουλόχαρτα. Η μικρή αδερφή μου έζησε μάλιστα όλο αυτό το μαρτύριο καθώς την έβαζα με το ζόρι να παρακολουθήσει τις αυτοσχέδιες παραστάσεις μου. Πολλές φορές βέβαια την έπαιρνε ο ύπνος, άλλες δε φορές μου ζητούσε η ίδια τη συνέχεια της ιστορίας και τότε ένιωθα περήφανος.
Έχεις γράψει και συνάμα υπογράφεις τη σκηνοθεσία του θεατρικού έργου «Το Μπουλούκι… Το μυστικό του ανέμου», το οποίο παρουσιάζεται στο θέατρο Άνετον. Τι πραγματεύεται το έργο και τι ήταν αυτό που σε ώθησε να το γράψεις, αλλά και να το σκηνοθετήσεις;
Ανέκαθεν μου άρεσε να γράφω ιστορίες. Το πρώτο μου θεατρικό, δε θυμάμαι πόσο χρονών ήμουν, αλλά ήμουν μικρός, λεγόταν «Οι καμπάνες». Την πρώτη μου ιστορία, όντας ακόμα στο δημοτικό την έγραψα σε χαρτοπετσέτες, στο μαγαζί του πατέρα μου. Ήταν μια χριστουγεννιάτικη ιστορία, είχα ξοδέψει όλο τον πάκο, τον επαγγελματικό πάκο και ο πατέρας μου αναρωτιόταν αν είμαι καλά. Το μπουλούκι υπήρχε πολύ καιρό στο μυαλό μου. Ήθελα να γράψω κάτι για έναν θίασο, ίσως γιατί πια βλέπω από απόσταση και καθαρότερα τέτοιου είδους θιάσους καθώς προέρχομαι από ένα σταθερό μεν, αλλά μπουλούκι. Για μένα, όπως κάθε ιστορία, το μπουλούκι διαπραγματεύεται πολλά πράγματα. Αυτό που κυριαρχεί πιστεύω ως το τέλος του έργου είναι το «μαζί». Πιστεύω ακράδαντα στο «αυτός ο κόσμος δε θα αλλάξει ποτέ». Ίσως το «μαζί» να κατάφερνε να το κάνει, αλλά το «μαζί» είναι εξαιρετικά δύσκολο.
Αλήθεια, τι είδους έρευνα και πόσος χρόνος επεξεργασίας χρειάστηκε για να γράψεις το «Το Μπουλούκι…Το μυστικό του ανέμου»;
Ένα ολόκληρο καλοκαίρι διάβασα ό,τι μπορούσα να βρω από βιογραφίες, αφηγήσεις, ντοκιμαντέρ και μετά επεξεργάστηκα όλο αυτό το υλικό για να φτιάξω τους δικούς μου χαρακτήρες που θα απάρτιζαν το δικό μου μπουλούκι. Δεν ήταν ιδιαίτερα εύκολο καθότι δεν υπάρχει και πολύ υλικό, παρόλα αυτά, το υλικό που βρήκα ήταν κατατοπιστικό και αρκετά ενδιαφέρον.
Στα μπουλούκια ως γνωστόν οι ηθοποιοί αναγκάζονταν να αυτοσχεδιάζουν από μνήμης και να προσαρμόζουν κατά περίσταση και κατά περιοχή το ρεπερτόριό τους. Στην ερώτηση ποια είναι με βάση την πείρα σου η συνταγή μιας πετυχημένης θεατρικής παράστασης, τι θα απαντούσες;
Τα μπουλούκια λειτουργούσαν και από μνήμης και αυτοσχεδιάζοντας, οπότε με έναν τρόπο θυμίζουν και λίγο από τους θιάσους της κομέντια ντελ άρτε. Έπρεπε να είναι ευέλικτοι και είχαν στο ρεπερτόριό τους μεγάλη γκάμα. Έτσι ανάλογα με την περίσταση και ανάλογα με τον τόπο προσάρμοζαν και τα έργα τους. Επιπλέον, έδιναν παραστάσεις και με γνωστά κλασικά έργα, κάτι πάρα πολύ σημαντικό αφού κατάφερναν να γαλουχήσουν με πολιτισμό πολλές περιοχές της Ελλάδας. Μέσα από μπουλούκια αναδύθηκαν πολλοί σημαντικοί άνθρωποι του θεάτρου όπως η Μαρίκα Κοτοπούλη, η Σπεράντζα Βράνα, ο Μίμης Φωτόπουλος, ο Αιμίλιος Βεάκης. Όσο για τη συνταγή της επιτυχημένης παράστασης, θα πω πως δεν είμαι μάγειρας και πως κάθε παράσταση είναι μια νέα πρόκληση, μια νέα συνταγή, οπότε την τελική ετυμηγορία την έχουν οι γευσιγνώστες, οι θεατές.
Τα μπουλούκια αποτελέσανε λαϊκό πανεπιστήμιο θεατρικής παιδείας των ανθρώπων της υπαίθρου, αλλά και των ίδιων των καλλιτεχνών που συμμετείχαν σ΄ αυτά. Με ποιον ηθοποιό που πέρασε από τα μπουλούκια και αργότερα έγινε μεγάλος αν σου δινόταν η ευκαιρία θα ήθελες να συνεργαστείς;
Δεν είχα ποτέ και δεν έχω καμία έγνοια να γνωρίσω ή να συνεργαστώ με μεγάλους, όπως τους ονομάζεις, ηθοποιούς ή σκηνοθέτες. Ίσως στο πολύ νεαρό της ηλικίας μου. Από τη στιγμή όμως που οι μάσκες έπεσαν και έγινε πολύ σύντομα αυτό, δε με ενδιέφερε και δε με ενδιαφέρει καμιά συνεργασία με κανέναν «μεγάλο» ηθοποιό. Με ενδιαφέρει να περνάω καλά πάνω στη σκηνή και να επικοινωνώ 100% με τους συναδέλφους μου, όποιος κι αν είναι αυτός, χωρίς καμία δεύτερη σκέψη. Θέλω άνοιγμα, σαν την έκφραση που χρησιμοποιώ κάποιες φορές για να χαρακτηρίσω τον έρωτα, να στέκομαι γυμνός και να με χτυπά ο άνεμος μπροστά στο ανοιχτό παράθυρο. Εμπιστοσύνη και τόλμη.
Η προκατάληψη για τους θεατρίνους ήταν βαθιά ριζωμένη από τις τοπικές κοινωνίες της εποχής, παρόλο που φρόντιζαν οι θιασάρχες τα σχήματα να είναι οικογενειακά και τα υπόλοιπα μέλη να είναι όσο το δυνατόν ζευγάρια για να μην προκαλούν. Πώς θα ήθελες ως υπηρέτης της τέχνης να είναι το μέλλον του θεάτρου, αλλά και των άλλων τεχνών γενικότερα;
Θα ήθελα να βλέπω ουρές έξω από τα θέατρα, από τα μουσεία, από τους κινηματογράφους, από τις πινακοθήκες. Θα ήθελα να περπατώ στον δρόμο και η αισθητική και η Τέχνη να ρέει στους δρόμους. Η απελπισία μου για αυτήν τη χώρα είναι διάχυτη μέσα μου οπότε θα σταματήσω εδώ για να μην πω περισσότερα. Θα αναφέρω μόνο κάτι που μου συνέβη πριν από καιρό. Είχα χρόνια να βγω εξωτερικό και κατάφερα να πάω κάποια στιγμή στη Βουδαπέστη. Σε μια σύντομη βόλτα που έκανα, από τις πρώτες μου, εξεπλάγην, διότι πέρα από την υπέροχη αρχιτεκτονική, τη μια στιγμή τα μάτια μου έπεσαν σε ένα ανοιχτό παράθυρο όπου έκαναν μαθήματα κλασικού μπαλέτου και την άλλη στιγμή λίγο πιο κάτω, έφτασαν στα αφτιά μου μελωδίες κλασικής μουσικής από πρόβα κάποιας ορχήστρας. Αυτό δε μου έχει συμβεί εδώ, παρότι ζω πολλά χρόνια.
Τι συμβουλές θα έδινες σε κάποιον που όνειρό του είναι να ακολουθήσει τον ίδιο επαγγελματικό κλάδο μ΄ εσένα;
Δε μ’ αρέσει να δίνω συμβουλές. Αν νιώθεις πραγματικά μέσα σου βαθιά πως δεν υπάρχει άλλος δρόμος, αν ρωτήσεις ειλικρινά τον εαυτό σου και σου απαντήσει ειλικρινά πως δεν υπάρχει άλλος δρόμος, αν στρίβεις για να ακολουθήσεις άλλο δρόμο και βλέπεις πως πάντα σε βγάζει στον ίδιο δρόμο, τότε ακολούθησε αυτό που θέλει η ψυχή σου, ό, τι κι είναι αυτό.
Ολοκληρώνοντας τη συνέντευξη, τι σου έχει διδάξει στην προσωπική σου ζωή η κυκλοτερής ενασχόλησή σου με την Τέχνη;
Η Τέχνη για μένα είναι οξυγόνο, σε φυσιολογικές τιμές κάνει απίστευτο καλό, σε υπερβολικές τιμές κάνει κακό. Πρέπει να ζούμε το παρόν και τον κόσμο γύρω μας, να διαβάζουμε, να γεμίζουμε με νέες εικόνες, να παρατηρούμε ανελλιπώς. Άλλωστε όλος αυτός ο κόσμος είναι η πηγή της τέχνης. Η τέχνη θα είναι πάντα εκεί για να σκαλίζει το μυαλό μας είτε σχολιάζοντας τα κακώς κείμενα της πραγματικότητας είτε επιδεικνύοντας έναν άλλο δρόμο. Οι άνθρωποι πρέπει να είναι καλλιτέχνες στη ζωή τους και οι ηθοποιοί πρέπει να είναι άνθρωποι πάνω στη σκηνή. Αυτό μου έχει διδάξει η Τέχνη.
Συνέντευξη: Ευθύμιος Ιωαννίδης
Photo credit: Μάιρα Παλτίδου
Ευχαριστώ θερμά τον Νίκο Ορτετζάτο για τη συνομιλία μας και του εύχομαι καλή συνέχεια στην καλλιτεχνική του πορεία.
Περισσότερες πληροφορίες για την παράσταση θα βρείτε εδώ
Κάντε το πρώτο σχόλιο