Ο ταλαντούχος και βραβευμένος κινηματογραφιστής Γιώργος Δανόπουλος μίλησε στο stellaview.gr και στον Ευθύμιο Ιωαννίδη με αφορμή τo ντοκιμαντέρ μικρού μήκους «Ρίτα», μια ταινία που περιγράφει την ιστορία μιας παλιάς ιερόδουλης της Αθήνας, η οποία θα προβληθεί στο Local Short Film Festival (2-4 Απριλίου) στον Πολυχώρο WE.
Καταρχάς, πώς πήρες την απόφαση να ασχοληθείς με τον κινηματογράφο; Ποιες ήταν οι ταινίες/δημιουργοί, τα σημεία αναφοράς που ενστάλαξαν μέσα σου την επιθυμία να ασχοληθείς με την έβδομη τέχνη;
Ύστερα από ένα απότομο και δυνατό πάθος που βίωνα για τη φωτογραφία με το οποίο μάλιστα ένιωθα πως σε κάθε εικόνα βρισκόμουν στιγμιαία εκτεθειμένος, ένιωσα τη συνεχόμενη έκθεση που παρέχει ο κινηματογράφος αρκετά ελκυστική. Δημιουργοί πάρα πολλοί, ειδικά από την πλευρά της Ευρώπης. Ταινίες όπως «Τα φτερά του έρωτα» του Βέντερς, «τα παιδικά χρόνια του Ιβάν» του μεγάλου ποιητή του ρώσικου κινηματογράφου Αντρέϊ Ταρκόφσκι, αλλά και νεότερων όπως το «Ένας Χωρισμός» του Ιρανού Φαραντί και πολλές του Ρώσου Αντρέϊ Ζβιάγκιντσεφ συνέθεσαν εμπειρίες εικόνας πολύτιμες για μένα. Είναι μεγάλη η λίστα σκηνοθετών και ταινιών και αυτή η τεράστια ταινιοθήκη που είναι πια προσιτή σε όλους προσφέρει αδιανόητη γνώση. Σημεία αναφοράς έχω και από ταινίες του Αντονιόνι όπως «Ζαμπρίνσκι Πόϊντ», του Παζολίνι με το «Θεώρημα», «Πατέρας αφέντης» των ιταλών αδερφών Ταβιάνι, «straight story» του Ντέϊβιντ Λιντς, πολλές του Τζάρμους και του Κούμπρικ που μας χάρισε και μία απίθανη εμπειρία φωτογραφίας με την ταινία «Μπάρι Λίντον» αλλά και με όλο το έργο του συνολικά. Επίσης μεγάλη σχολή αποτελεί για μένα ο ασιατικός κινηματογράφος με ταινίες σταθμούς όπως το «Χαρακίρι» του Κομπαγιάσι και το «Όνειρα» των Ακίρα Κουροσάβα και Ισίρο Χόντα και δεκάδες άλλα. Από πλευράς ντοκιμαντέρ, αρκετοί πάλι, όπως ο Glawogger, Chris Marker, και Herzog με τα «whores’ glory», «Sans Soleil» και «Grizzly Man» αντίστοιχα. Και φυσικά το εκπληκτικό «Act of killing» του Joshua Oppenheimer. Ας με σταματήσει κάποιος…
Με τη «Ρίτα» μας παίρνεις από το χέρι και μας παρουσιάζεις τον αιχμηρό κόσμο των αθηναϊκών οίκων ανοχής. Πώς προέκυψε η ιδέα της ταινίας σου;
Η ιδέα ξεκίνησε από μία σκηνοθετική προσέγγιση που επιχειρήσαμε στο πλαίσιο του Caravan Project για να φτιαχτεί μία πολύ σύντομη ιστορία της Ρίτας μαζί με κάποιες άλλες ιστορίες για το Μεταξουργείο γενικότερα. Η γνωριμία αυτή όμως, αλλά και οι συνθήκες που επικρατούσαν εκεί, με τράβηξαν αμέσως να επιχειρήσω να συνθέσω μια εικόνα ολοκληρωμένη καθώς για το ντοκιμαντέρ διατηρώ την πεποίθηση πως για να αποτυπώσεις μια ιστορία πρέπει πρώτα να τη βιώσεις πραγματικά. Έτσι έμεινα εκεί για αρκετό καιρό.
Πόσο καιρό σου πήρε η έρευνα και η τελική επεξεργασία του υλικού σου έως ότου μετουσιωθεί στην ταινία σου;
Η ταινία έχει βιωματική αφήγηση και έτσι η προσέγγιση μαζί με τα γυρίσματα για να ολοκληρωθούν χρειάστηκαν 6 μήνες. Έπειτα, χρειάστηκαν περίπου άλλοι τόσοι ώστε να μπορέσουμε με την πολύτιμη βοήθεια του Κυρηναίου Παπαδημάτου, ενός χαρισματικού μοντέρ αλλά και σκηνοθέτη, να ενώσουμε όλα τα υλικά με τρόπο τέτοιο που να νιώθω πως σχηματίζεται στην οθόνη όλη εμπειρία που βίωσα εκεί. Αξίζει να αναφερθεί βέβαια και η εύστοχη δημιουργία πρωτότυπης μουσικής από τον ιδιαίτερο μουσικό Γιώργο Λαιμό.
Θα σε ενδιέφερε αλήθεια να ασχοληθείς σκηνοθετικά με το θέατρο και την τηλεόραση ή σε ελκύει περισσότερο ο κόσμος του κινηματογράφου;
Με το θέατρο θα με ενδιέφερε ναι, είναι ένας κόσμος άλλωστε που έχω βιώσει για πολλά χρόνια και με ιντριγκάρει αρκετά μια πιθανή μελλοντική εμπλοκή με αυτό. Παρέχει αυτήν τη ζωντανή αμεσότητα, η οποία εξαντλείται στη σκηνή, αλλά και στα παρασκήνια. Τηλεόραση δεν έχω καν στο σπίτι μου εδώ και αρκετά χρόνια και όσες φορές τη συναντώ με κουράζει μπορώ να πω αφάνταστα. Εντούτοις, αν κάτι καινούργιο εμφανιστεί που να παρουσιάζει ενδιαφέρον, θεωρώ σε αυτήν την περίπτωση πολύ πιθανό να επιθυμούσα να πάρω μέρος. Κάποιο καινούργιο κανάλι για παράδειγμα, που να εστιάζει στον καλό κινηματογράφο και στα ντοκιμαντέρ. Και σε αληθινές ειδήσεις βέβαια. Θα μπορούσε κάτι τέτοιο να λέγεται και ΟΥ-τοπικός τηλεοπτικός σταθμός.
Ο σύνδεσμος που ανέπτυξες με τη Ρίτα σε επηρέασε ως άνθρωπο; Άλλαξε θα έλεγες τον τρόπο της σκέψης σου;
Φυσικά και με επηρέασε. Η καθημερινή ζωή ενός οίκου ανοχής του περιθωρίου δεν είναι φτιαγμένη για ανθρώπους που έχουν συνηθίσει να έχουν σαν δεδομένο πως όλα γύρω τους είναι ασφαλή και σε τάξη. Ήταν μία μοναδική εμπειρία μπορώ να πω που εκτός από τον χαρακτήρα της Ρίτας, που ακολούθησα τακτικά, μου προσέφερε και μία ενδιαφέρουσα κοινωνική παρατήρηση πολλών άλλων χαρακτήρων που εμπλέκονται σε αυτό. Ένα βασικό πράγμα που άλλαξε στον τρόπο σκέψης μου, έχει να κάνει με το πώς αντιμετωπίζουμε δύσκολες καταστάσεις. Η Ρίτα πραγματικά με δίδαξε με τη χαρά και το χιούμορ της, όταν δύσκολα πράγματα συνέβαιναν εκεί πως μπορώ να ελπίζω πάντα για κάτι καλύτερο. Θεωρώ απίθανο πάντως κάποιος που βουτά σε μια διαφορετική καθημερινότητα από αυτήν που βιώνει και έχει συνηθίσει αλλά και σε μια διαφορετική πραγματικότητα μπορώ να πω, να μην κερδίσει μια αλλαγή στον τρόπο σκέψης του.
Ως θεατής καθώς βγαίνεις από μια κινηματογραφική αίθουσα, ποια στοιχεία πρέπει να έχεις δει στην ταινία που παρακολούθησες ώστε να φύγεις πραγματικά ικανοποιημένος;
Πρώτα από όλα να πω πως δεν είμαι ο τύπος θεατή που αναγκαστικά περιμένει κάτι να γίνει στο τέλος μιας ταινίας. Να βγει δηλαδή ένα τελικό συμπέρασμα. Απολαμβάνω εικόνες που μπορώ να τις αναβιώσω στη φαντασία μου, καθώς και πιθανές εξελίξεις που μπορεί και να μη συμβαίνουν απαραίτητα στην ταινία που βλέπω. Ένα άλλο πολύ δυνατό στοιχείο βρίσκεται σε σκηνοθεσίες που με τον τρόπο κινηματογράφησης σε καλούν να βρίσκεσαι εκεί, δίπλα από τους ηθοποιούς, και να παρατηρείς με σχεδόν ντοκιμαντερίστικο τρόπο αυτά που συμβαίνουν, αλλά και τις αντιδράσεις αυτών που εμπλέκονται. Αυτά όσον αφορά τη μυθοπλασία. Όσον αφορά τώρα στο ντοκιμαντέρ είμαι απόλυτα ικανοποιημένος αν ο σκηνοθέτης έχει βιώσει ή κατανοήσει πραγματικά αυτό που εξιστορεί και το αποδίδει με τρόπο που δεν προωθεί τη δική του γνώμη σχετικά με το θέμα.
Ολοκληρώνοντας τη συνέντευξη, ο κινηματογράφος που ονειρεύεσαι να κάνεις προορίζεται περισσότερο για ρεαλιστές ή για ονειροπόλους;
Μιλώντας για το ντοκιμαντέρ επιθυμώ να απολαμβάνουν ταινίες μου άνθρωποι που υπολογίζουν τον ρεαλισμό, αλλά που παράλληλα λειτουργούν τα αισθητήριά τους προς τις ατέρμονες κατευθύνσεις που μπορεί να πάρει ένας νους γαλουχημένος με ευαισθησία και φαντασία. Για τη μυθοπλασία το ίδιο επιθυμώ, αλλά με την αντίστροφη σειρά.
Συνέντευξη: Eυθύμιος Ιωαννίδης
Ευχαριστώ πολύ τον Γιώργο Δανόπουλο για την πολύ ενδιαφέρουσα συνομιλία μας και του εύχομαι καλή συνέχεια και καλή επιτυχία στις γόνιμες καλλιτεχνικές του αναζητήσεις.
Photo credit: Victoria Alex
Περισσότερες πληροφορίες για το 10o Local Short Festival μπορείτε να βρείτε εδώ
Κάντε το πρώτο σχόλιο