Ο Θεσσαλονικιός ποιητής και λυρικός τραγουδιστής Αλέξανδρος Τζοβάνης μίλησε στο stellasview.gr και στον Ευθύμιο Ιωαννίδη για τη μουσική και την ποίηση.
Γεννημένος και μεγαλωμένος στη Θεσσαλονίκη, ο μπασοβαρύτονος Αλέξανδρος Τζοβάνης είναι ένας από τους πιο ταλαντούχους λυρικούς τραγουδιστές της γενιάς του. Καλλιτεχνική προσωπικότητα και ανήσυχο πνεύμα, έχει σπουδάσει κλασικό τραγούδι στη Βιέννη με τον τενόρο της Κρατικής Όπερας της Βιέννης Jörg Schneider, καθώς και μελοδραματική υπό τις οδηγίες της Margarita Kyriaki-Wagner και του μαέστρου Werner Lemberg. Έχει εμφανιστεί επίσης ως σολίστ σε σημαντικές σκηνές της Αυστρίας και της Γερμανίας, όπως στο φεστιβάλ όπερας της Oper Klosterneuburg και το Μέγαρο Μουσικής της Στουτγκάρδης (Liederhalle Stuttgart), ενώ το χειμώνα του 2017 έκανε το ντεμπούτο του στην Kammeroper Köln στην Κολωνία. Παράλληλα, με τις τραγουδιστικές του δραστηριότητες έχει εκδώσει την πρώτη του ποιητική συλλογή με τίτλο “Νοσταλγία σε Φα ελάσσονα“ από τις εκδόσεις Carpe Librum τον Ιανουάριο του 2017. Ας τον γνωρίσουμε καλύτερα!
Αλέξανδρε είσαι μπάσος βαρύτονος. Ποια είναι αλήθεια τα χαρακτηριστικά εκείνα που διαφοροποιούν έναν λυρικό τραγουδιστή από τους υπόλοιπους μουσικούς;
Ένας λυρικός τραγουδιστής καλείται να ανακαλύψει τη φωνή του και το σώμα του. Καλείται επίσης να αποκτήσει τεχνική κατάρτιση αναφορικά με το τραγούδι. Αυτή είναι ουσιαστικά μόνη διαφορά που εντοπίζω σε πραγματιστικό επίπεδο, διότι το σημαντικότερο για μένα πέρα από το είδος που τραγουδάει κανείς είναι να επικοινωνεί με ειλικρίνεια και μουσικό ήθος το μουσικό είδος που υπηρετεί.
Συνηθίζουμε να βάζουμε ταμπέλες στην τέχνη και να διαφοροποιούμε το ποιοτικό αποτέλεσμα ανάλογα με την κατηγοριοποίηση. Αυτό ισχύει σαφώς και για την κλασική μουσική. Ποια είναι η άποψή σου για αυτή την κατηγοριοποίηση και πόσο τελικά χαρακτηρίζει έναν καλλιτέχνη;
Έχοντας ξεκινήσει μία πορεία στην κλασική μουσική συνειδητοποίησα ότι κάτι μου λείπει καλλιτεχνικά. Έτσι εδώ και κάποια χρόνια αποφάσισα να αποβάλλω αυτές τις ταμπέλες που συνηθίζουμε να βάζουμε και να ανοίξω τους μουσικούς μου ορίζοντες. Όσο απολαμβάνω μία άρια του Μότσαρτ, τόσο απολαμβάνω και ένα τραγούδι του Χατζιδάκι! Είναι για μένα μεγάλο λάθος να κονσερβοποιούμε τους ανθρώπους και πόσω μάλλον τους καλλιτέχνες. Το όμορφο και το ποιοτικό, ό,τι δηλαδή έχει να προσφέρει αρμονία, μπορεί να είναι παντού. Στην κλασική μουσική, στο ρεμπέτικο, σε έναν πίνακα ζωγραφικής, σε ένα ηλιοβασίλεμα…
Τι είναι αυτό που κατά τη γνώμη σου πρέπει άμεσα να αναζητήσει ένας λυρικός τραγουδιστής που θέλει να ακολουθήσει μια επαγγελματική καριέρα, τον καλό ατζέντη, τον καλό δάσκαλο, τις καλές δημόσιες σχέσεις; Είναι τελικά θέμα τύχης κάποια πράγματα ή θέμα μεθόδευσης;
Μία επαγγελματική καριέρα στον χώρο της τέχνης είναι μία διαδικασία υπομονής και επιμονής. Προϋπόθεση; Να αντέχεις την απόρριψη! Βλέποντάς το βήμα- βήμα το πρώτο είναι η εκπαίδευση που θα λάβει κανείς. Να βρει, δηλαδή, τους ανθρώπους που θα του ξεκλειδώσουν τις δυνάμει ικανότητές του. Χρειάζεται, ωστόσο, σαφώς μια πολύ σίγουρη και δυνατή τεχνική βάση για να ξεκινήσει μία καριέρα. Από κει και πέρα όλα όσα αναφέρεις είναι καλώς ή κακώς απαραίτητοι παράγοντες για να χτιστεί η πορεία. Είναι ένα μείγμα ουσιαστικά προσωπικότητας, εκπαίδευσης, σωστού σχεδιασμού και τύχης!
Όσον αφορά σε θέματα κλασικής μουσικής παιδείας, γιατί πιστεύεις πως δεν είμαστε ως λαός τόσο εξοικειωμένοι με το είδος της όπερας;
Η κλασική μουσική δεν υπήρξε ποτέ στην παράδοσή μας κυρίαρχη. Και αυτό δεν είναι κάτι κακό ή κάτι για το οποίο θα πρέπει να νιώθουμε άσχημα. Είναι απλώς διαφορετικό. Επειδή όμως οι Έλληνες είναι λαός φιλότεχνος, είμαι σίγουρος ότι αυτό είναι κάτι που μπορεί να καλλιεργηθεί. Πάντως ακόμα και έτσι υπάρχει μεγάλο κοινό στη χώρα μας που αγαπάει την κλασική μουσική και την όπερα. Έχουμε βγάλει και βγάζουμε εξαιρετικούς μουσικούς, όμως σε ένα περιβάλλον που δεν ευνοεί την τάση για εξέλιξη και εδώ μπαίνει το θέμα των υποδομών από την πολιτεία όπου διαχρονικά κρίνεται εκ των πραγμάτων πάντα ελλιπής σε θέματα πολιτισμού και παιδείας. Η παιδεία δε θα έπρεπε να είναι πρόγραμμα κομματικό ή κυβερνητικό, αλλά η απάντηση των ανθρώπων των γραμμάτων και του πνεύματος στην ερώτηση: Πώς φανταζόμαστε τους Έλληνες του μέλλοντος;
Τι συμβουλές θα έδινες σε έναν νέο που θέλει να ασχοληθεί συγκεκριμένα με το κλασικό τραγούδι;
Δυστυχώς ο χώρος της όπερας έχει εμπορευματοποιηθεί σε μεγάλο βαθμό στην Ευρώπη. Αυτό έχει κάνει τον δρόμο προς το επάγγελμα δύσβατο και σκληρό. Χρειάζεται πολλή υπομονή, δουλειά και χρήματα για να καταφέρει κανείς να έχει την ευκαιρία του. Αυτό που θα συμβούλευα κάποιον είναι να τραγουδάει για την ψυχή του, για να είναι χαρούμενος και η ζωή δείχνει στον καθένα τον δρόμο, αρκεί να αποκωδικοποιεί τα μηνύματά της σωστά.
Σήμερα γίνονται διάφορες προσπάθειες από την Περιφέρεια της Κεντρικής Μακεδονίας σε συνεργασία με το Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης και το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδας να έρθει η όπερα πιο κοντά στο ελληνικό κοινό με δωρεάν ή χαμηλού κόστους πρόσβαση σε παραστάσεις όπερας. Ποια είναι η γνώμη σου για τέτοιες προσπάθειες; Αποδίδουν καρπούς;
Οι κινήσεις αυτές με βρίσκουν απόλυτα σύμφωνο και με χαροποιεί το γεγονός ότι δίνεται πολιτισμικά, αλλά και οικονομικά προτεραιότητα σε προσπάθειες που προάγουν μεταξύ άλλων και την κλασική μουσική. Το Κέντρο Πολιτισμού της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας έχει κάνει πράγματι αξιοσημείωτη δουλειά στο κομμάτι αυτό τα τελευταία χρόνια. Για μένα η Θεσσαλονίκη είναι έτοιμη να στεγάσει έναν οργανισμό όπως ήταν κάποτε η Όπερα Θεσσαλονίκης, όμως αυτήν τη φορά με ρεαλιστικά δεδομένα. Είναι ένα όνειρο προσωπικό να δω κάποτε στην πόλη έναν φορέα που να έχει τη δική του σύνθεση: μπαλέτο, ορχήστρα, χορωδία και σολίστες. Και αυτό με γνώμονα όχι μόνο τη Θεσσαλονίκη αλλά όλη τη Βόρεια Ελλάδα. Σίγουρα χρειάζονται οι ανάλογες χρηματοδοτήσεις, μα πάνω απ΄όλα χρειάζονται οι άνθρωποι με έμπνευση και όραμα για την τέχνη! Έχουμε το διαμάντι, φτάνει να το σμιλεύσουμε σωστά.
Πέρα από εξαίρετος μουσικός είσαι και ποιητής. Ο Κωστής Μοσκώφ στο βιβλίο του «Για τον Έρωτα και την Επανάσταση» γράφει ότι «η ποίηση είναι πράξη καιρών λυπημένων». Μπορεί η τέχνη πιστεύεις να κλείσει τις πληγές των ανθρώπων, μέσα σε μια ενδότερη υπαρξιακή διαλεκτική;
Εδώ θα πρέπει να διαχωρίσουμε την τέχνη όπως τη βιώνει ο καλλιτέχνης με την τέχνη από την οπτική του κοινού. Για να γραφτεί ένα ποίημα ή ένα τραγούδι μπορεί να χρειάζεται πολύς πόνος. Όταν αυτό, όμως, επικοινωνείται με τον κόσμο είναι σαν αλλάζει μορφή και να γίνεται μία ευκαιρία συναισθημάτων χαράς. Το να μοιράζεσαι την τέχνη είναι απόδοση ύπαρξης και εσωτερικής αρμονίας. Η τέχνη ιστορικά έχει δημιουργήσει τις συνθήκες για την ύπαρξη πολιτισμού και παραδόσεων. Αν, λοιπόν, αυτή είναι μία αφορμή για να καταλάβουμε λίγο παραπάνω τη ζωή, τότε ναι μπορεί να κλείσει πληγές και να ανοίξει ορίζοντες!
Συνέντευξη: Eυθύμιος Ιωαννίδης
Ευχαριστώ πολύ τον Αλέξανδρο για την πολύ ενδιαφέρουσα συνομιλία μας και του εύχομαι από καρδιάς να έχουν καλή έκβαση οι γόνιμες καλλιτεχνικές του ανησυχίες.
2 Trackbacks / Pingbacks