Ήμασταν εκεί για εσάς. To stellasview.gr βρέθηκε στο Θέατρο της Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών την Κυριακή 24 Μαρτίου 2019 και παρακολούθησε την παράσταση «Υπηρέτης δύο αφεντάδων». Μια σπουδαία παράσταση σε παραγωγή του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος να εντυπωσιάζει, σκηνοθετημένη από τον Μιχάλη Σιώνα.
Το έργο
Ο «Υπηρέτης δύο αφεντάδων» γράφτηκε το 1745 για τον φημισμένο ηθοποιό Antonio Sacco και πρωτοπαίχτηκε από τον ίδιο το 1746 στο θέατρο San samuele της Βενετίας με μεγάλη επιτυχία. Όταν, ωστόσο, ο Carlo Goldoni είδε να κακοποιείται το έργο του από άλλους ηθοποιούς, πολύ κατώτερους έκατσε και επεξεργάστηκε όλους τους διαλόγους και τα σκηνικά το 1753 προκειμένου να αποτρέψει άλλες κακότεχνες παραποιήσεις: Ήταν ο υπηρέτης δύο αφεντάδων με τη μορφή που έχουμε σήμερα, ακολουθώντας της γενική γραμμή της Commedia dell’arte.
Ο «Υπηρέτης δύο αφεντάδων» είναι έτσι μια τυπική κωμωδία ερωτικής ίντριγκας και παρεξηγήσεων που δομείται γύρω από τους χαρακτηριστικούς τύπους της Commedia dell’arte (της αυτοσχέδιας λαϊκής κωμωδίας που γεννήθηκε στην ιταλική Αναγέννηση), τον Πανταλόνε, τον Ντοτόρε, την Μπριγκέλα, τους Υπηρέτες, το ζεύγος των ερωτευμένων, κ.ά και πρωτίστως τον κατεργάρη και μονίμως πεινασμένο, Αρλεκίνο-Υπηρέτη, που μπαίνει στην υπηρεσία δύο αφεντικών προκαλώντας σειρά μπερδεμάτων και ευτράπελων καταστάσεων.
Ο «Υπηρέτης δύο αφεντάδων» είναι μια σάτιρα ουσιαστικά για τον ζείδωρο έρωτα, το πάθος για ευτυχία, αλλά και την αγωνιώδη προσπάθεια για επιβίωση. Ο Goldoni μέσα από το έργο αποκαλύπτει πιο συγκεκριμένα την ηθική παρακμή μιας κοινωνίας που στηρίζεται στην υποκρισία, τη διαφθορά και τη σήψη της.Υπάρχει έτσι ένας υπηρέτης ο Τρουφαλδίνο, ο οποίος υπηρετεί δύο υπηρέτες. Είναι πονηρός, πολυμήχανος, γκαφατζής και συνάμα αναιδής.Τα θαλασσώνει συνεχώς, αλλά και τα μπαλώνει ακαριαία, ενώ περιπλέκει τους πάντες και τα πάντα. Συνεχίζει έτσι τη μακραίωνη παράδοση των αρχαίων μίμων, των πονηρών δούλων της αττικής και ρωμαϊκής κωμωδίας, των μεσαιωνικών γελωτοποιών, των τρελών του Σαίξπηρ, των Σγαναρέλων και των Σκαμπίνων του Μολιέρου για να παραδώσει τη σκυτάλη στους επιγόνους, από τον Φίγκαρο του Μπωρμασαί, στον Τσάρλι Τσάπλιν, τον Louis de Funès, δίχως να παραγνωρίζουμε σαφώς τον δικό μας καραγκιόζη.
Αστραφτερός συνεπώς εκπρόσωπος μιας ατέρμονης οικογένειας «φτωχοδιαβόλων», που είναι άπαντες πονηροί και αφελείς ταυτόχρονα, χωρατατζήδες, γκαφατζήδες και καταφερτζήδες, αναιδείς και ετοιμόλογοι, αμήχανοι και πολυμήχανοι, ακόρεστα πειναλέοι, και διψαλέοι για έρωτα. Τελικά αποδεικνύεται ο Τρουφαλδίνο ο υπηρέτης των δύο αφεντάδων του, εφόσον καταφέρνει να τους κοροϊδέψει και να πληρώνεται και από τους δύο. Τι γίνεται όμως όταν τον επισκέπτεται ο έρωτας;
Η παράσταση
Ο Μιχάλης Σιώνας και η ομάδα του αξιοποιώντας το πλούσιο υλικό, ανέτρεξαν στις λαϊκές ρίζες του θεάτρου, όχι μόνο του αναγεννησιακού, αλλά και στα εκφραστικά μέσα που έχουν εξοπλίσει τη φαρέτρα του ηθοποιού, αποτίνοντας φόρο τιμής στην όντως τέχνη του. Φέροντας πιο συγκεκριμένα τη χαρακτηριστική μάσκα του θεατρίνου/γελωτοποιού, οι ηθοποιοί ερμηνεύουν το έργο μέσα από ένα γοητευτικό κινησιολογικό κρεσέντο με μεγάλες δόσεις παντομίμας, το εμπλουτίζουν με ευφάνταστα σκηνικά ευρήματα, γκαγκ και αυτοσχεδιασμούς, του προσδίδουν ωσαύτως αέρα επιθεώρησης, με τις επίκαιρες εξωκειμενικές προσθήκες τους, παίζουν επιπλέον με τα θεατρικά κλισέ, σαρκάζουν και αυτοσαρκάζονται, και αξιοποιούν διαρρήδην πολλαπλώς τη (ζωντανή) επί σκηνής μουσική επένδυση.
Συνεπικουρούμενος ειδικότερα από τη λειτουργική μετάφραση από τα ιταλικά του σπουδαίου Ερρίκου Μπελιέ, από τα εμπνευσμένα σκηνικά και τα εύστοχα κοστούμια του Γιάννη Κατρανίτσα, από την υπόρρητη επίσης μουσική του Αλέξανδρου Ιωάννου, αλλά και την εξαιρετική κίνηση του Έντγκεν Λάμε, καθώς και τους ικανούς φωτισμούς του Jörg Schuchardt, ο Μιχάλης Σιώνας παραδίδει μια παράσταση-γιορτή του θεάτρου, που ερείδεται στη μεγάλη θεατρική παράδοση της Αναγέννησης και, παράλληλα, υπογραμμίζει την κοινωνική ταυτότητα του έργου, δίχως διόλου να του στερεί τον κωμικό οίστρο.
Οι ερμηνείες
Στους ηθοποιούς ανήκει, ωστόσο, δικαιωματικά, η επιτυχής εφαρμογή της σκηνοθετικής ιδέας. Αποτελούν έτσι τω όντι μια καλοκουρδισμένη ομάδα και είναι απολαυστικοί συλλήβδην στο σωματικό παίξιμο, άνετοι στους αυτοσχεδιασμούς, επιδεικνύοντας το απαραίτητο ταλέντο και την ευκταία αφοσίωση. Οι ηθοποιοί, αξίζει να υπογραμμίσουμε σε ρόλους σχεδόν ίσης σημασίας, είναι ουσιαστικά «συμπαίκτες».
Πιο αναλυτικά, ο Θανάσης Ραφτόπουλος, ένας αναμφήριστα ταλαντούχος ηθοποιός, ο οποίος έχει δώσει εξαιρετικά δείγματα γραφής δραματικού βάθους στη μέχρι τούδε καλλιτεχνική πορεία του, ερμηνεύει θαυμαστά τον Τρουφαλντίνο, με επιρροές από Τσάρλι Τσάπλιν στην κίνηση, και δίπλα του οι Λίλα Βλαχοπούλου (Μπριγκέλλα), Γιώργος Δημητριάδης (Ντοττόρε), Στεφανία Ειρήνη Κυριακού (Σμεραλντίνα), Νίκος Ορτετζάτος (Πανταλόνε), Τίμος Παπαδόπουλος, Τάσος Ροδοβίτης (Καμαριέρης, Σερβιτόρος), Άννα Σωτηρούδη (Μπεατρίτσε), Γιάννης Τσεμπερλίδης (Φλορίντο), Άννη Τσολακίδου (Αχθοφόρος),Χρήστος Διαμαντούδης, Θανάσης Δισλής, Φανή Ξενουδάκη, Γεωργία Κυριαζή (Σερβιτόρος), ανάλογα με την ευκαιρία της παρουσίας τους στη σκηνή αναδεικνύουν όλη την έκταση του ταλέντου τους, συμβάλλοντας με τη σειρά τους στο άρτιο τελικό αποτέλεσμα του αριστουργηματικού έργου του σπουδαίου Carlo Goldoni.
Συμπερασματικά
Ο σκηνοθέτης Μιχάλης Σιώνας σεβόμενος λοιπόν απόλυτα τη διαχρονική και διεθνή εμβέλεια του κειμένου, μας προσφέρει ένα το δίχως άλλο εξαίσιο θεατρικό αποτέλεσμα, με ακραιφνή κωμική ατμοσφαιρική δομή και με αναμφίλεκτη καλλιτεχνική αξία που αρδεύεται από τον λαό και τον λαό τελικά με περισσή επιτυχία πλημμυρίζει, με γνήσια ψυχαγωγία. Ως πρώτης τάξεως μάλιστα εργαλείο θεατρικότητας, το έργο αποδεικνύεται άξιος συμπαραστάτης της σκηνοθετικής ευρηματικότητας, η οποία δικαιώνεται πλήρως από την ευφυή διανομή των ρόλων.
Κριτική: Eυθύμιος Ιωαννίδης
Περισσότερες πληροφορίες για την παράσταση θα βρείτε εδώ
1 Trackback / Pingback