Aντώνης Καραγιάννης: “Ο καλλιτέχνης πρέπει να μπορεί να εκφράζεται ελεύθερα”

Ο γνωστός σκηνοθέτης Αντώνης Καραγιάννης μίλησε στο stellasview.gr και στον Ευθύμιο Ιωαννίδη για την παράσταση  “Δεσποινίς Χάος”.

Είστε, σκηνοθέτης, θεατρικός συγγραφέας, σεναριογράφος, χορογράφος. Ποια ιδιότητα από τις τρεις αυτές ιδιότητες (συγγραφή, σκηνοθεσία, χορογραφία) σας δημιουργεί μεγαλύτερη ασφάλεια;

Πάντα το μυαλό μου κατακλυζόταν από πολλές σκέψεις και πίστευα πως μπορώ να κάνω πολλά πράγματα μαζί. Διαπίστωσα όμως πως για να είμαι αρκετά παραγωγικός και δημιουργικός, έπρεπε να εστιάσω και να επικεντρωθώ προς μια κατεύθυνση. Εδώ και καιρό βέβαια, γράφω πιο αραιά και κάνω χορογραφίες όταν θα χρειαστεί  σε ένα νέο μου έργο. Η αλήθεια είναι πως εδώ και πολλά χρόνια έχω αφοσιωθεί αποκλειστικά στη σκηνοθεσία. Προφανώς αισθάνομαι εδώ πιο σίγουρος, πιο ασφαλής και ίσως μπορώ να εκφραστώ καλύτερα. Νιώθω μάλιστα πως η σκηνοθεσία μου προσφέρει την ασφάλεια που χρειάζομαι ως καλλιτέχνης για να δημιουργήσω.

Σκηνοθετείτε φέτος το θεατρικό «Δεσποινίς χάος», ένα σύγχρονο έργο το οποίο παρουσιάζεται στο θέατρο «Μαίωτρον». Τι πραγματεύεται το έργο και τι ήταν αυτό που σας ώθησε τελικά να το σκηνοθετήσετε;

Πρόκειται για ένα έργο με καταπληκτική γραφή. Μια γυναίκα βαριά άρρωστη στο παρελθόν, με μητέρα καταπιεστική, με έναν πρόωρο και άδικο χαμό του πατέρα της, με ανεκπλήρωτους έρωτες, πίστευε πως η ζωή πλέον της χρωστούσε. Και ύστερα από αρκετά επίσης ανήσυχα νεανικά χρόνια ζει μια ήρεμη και μοναχική ζωή, ίσως από επιλογή ενδεχομένως όμως και όχι. Μια μέρα, ωστόσο, επιστρέφει σπίτι από τη δουλειά της αγκαλιά με έναν ιατρικό φάκελο που θα της αποκάλυπτε αν θα επιζούσε ή όχι. Η ζωή εντούτοις για ακόμη μια φορά της δείχνει τη σκληρότητά της. Κλείνει έτσι τα μάτια της και κάνει μια αναδρομή στο παρελθόν. Ψάχνει να βρει πιο συγκεκριμένα τα λάθη της, τι θα μπορούσε να αλλάξει, τι συνέβη στη ζωή της και έχασε τον έρωτα. Γιατί τόσα χρόνια ανέχτηκε όλες τις «επιθυμίες» της μητέρας της! Προσπαθεί εν ολίγοις να έρθει σε ρήξη με τις φοβίες της και να αποτινάξει τις ενοχές που κουβαλάει από τα παιδικά της χρόνια. Είναι ένα πολύ δυνατό έργο και αυτό που αναμφίλεκτα  με  γοήτευσε πέραν της ιστορίας είναι πως πρόκειται για έναν μονόλογο. Έναν εκρηκτικό μονόλογο μιας γυναίκας που έρχεται συνειδητά αντιμέτωπη με το υποσυνείδητό της. Αυτό που με ενέπνευσε επίσης να θέλω να το σκηνοθετήσω είναι η αξιοθαύμαστη μάχη που δίνει αυτή η γυναίκα ώστε να βρει τη δύναμη για να ανατρέψει τα δεδομένα που οι ενδείξεις δίνουν πως είναι εις  βάρος της. Μια μάχη απέναντι σε όλες τις φοβίες της. Σίγουρα πρόκειται κάτι πολύ ιδιαίτερο μα και λυτρωτικό, ανεξαρτήτως αποτελέσματος.

Στην ερώτηση η συνταγή μιας επιτυχημένης θεατρικής παράστασης ποια είναι, τι θα απαντούσατε;

Πολλές φορές αναρωτήθηκα τι είναι επιτυχία. Πάντα θεωρείται επιτυχία όταν κάτι γίνεται εύκολα αποδεκτό και έχει την άμεση και μαζική  ανταπόκριση του κοινού, που σημαίνει καλογραμμένο έργο, καλές ερμηνείες και εμπνευσμένη σκηνοθεσία. Βέβαια για τα θεατρικά έργα ας μην ξεχνάμε πως κάποια αριστουργήματα, επιβραβεύτηκαν και απόκτησαν διαχρονική αξία μετά το τέλος της ζωής του δημιουργού. Μια θεατρική παράσταση, ας μην το παραγνωρίζουμε άλλωστε  πέραν της υλικής υπόστασης επί σκηνής είναι το δίχως άλλο αποτέλεσμα  πνευματικής εργασίας, αλλά  και αναμφίβολα  έμπνευσης. Υπερβαίνει συνεπώς τις εξαρτήσεις της ύλης, ξεπερνά τους αναπόφευκτους  περιορισμούς και μετουσιώνεται σε γεγονός πνευματικό. Νομίζω ως εκ τούτου πως πέραν όποιας υποκειμενικής άποψης, η επιτυχία μιας θεατρικής παράστασης, ως πνευματικό γεγονός πλέον, έγκειται στο κατά πόσο αυτό μπορεί να επικοινωνήσει με το κοινό, να πει αλήθειες, να ταξιδέψει, να ανακαλύψει νέα μονοπάτια, να σαγηνέψει και να προβληματίσει.

Αλήθεια, πώς και δε σας βλέπουμε και στο σανίδι;

Έχει κλείσει αυτό το κεφάλαιο για μένα εδώ και χρόνια. Θεωρώ πως υπήρξα πολύ αξιοπρεπής τις φορές που ανέβηκα στο σανίδι. Όμως η σκηνοθεσία είναι αυτή που με συνεπαίρνει και με ταξιδεύει. Με μαγεύει το γεγονός να δουλεύω με έναν ηθοποιό και να του δημιουργώ τις συνθήκες που θα τον αναγκάσουν να ανακαλύψει κρυμμένες εικόνες, καταστάσεις κι αλήθειες που βρίσκονται μέσα του ή να δημιουργήσουμε νέες, που θα υποστηρίξουν τον χαρακτήρα που υποδύεται και θα τον οδηγήσουν σε απίστευτα ανεξερεύνητα καλλιτεχνικά κι ερμηνευτικά μονοπάτια..

Πώς θα θέλατε να είναι το μέλλον του θεάτρου και των άλλων τεχνών γενικότερα;

Αυτό που επιθυμώ εγώ είναι αυτό που επιθυμεί και ο κάθε πραγματικός καλλιτέχνης και δημιουργός σε όλο τον κόσμο. Την ελευθερία έκφρασης και ανεξάρτητης αποτύπωσης του όποιου καλλιτεχνικού αποτελέσματος. Ο καλλιτέχνης πρέπει να μπορεί να εκφράζεται ελεύθερα, χωρίς ενδοιασμούς, λογοκρισία, φόβο, σκοπιμότητες και προκαταλήψεις. Το μέλλον του θεάτρου μα και όλων των τεχνών παγκοσμίως, χρειάζεται αυτήν την ελευθερία και φυσικά την υποστήριξη των κρατικών, των δημοτικών φορέων και των ιδιωτικών χορηγιών, ιδιαίτερα σε νέες προσπάθειες νέων κι ανήσυχων καλλιτεχνών.  Η Τέχνη έχει ανάγκη την «αιμοδοσία» παραμένοντας όμως ελεύθερη και ανεξάρτητη.

Τι θα συμβουλεύατε σε κάποιον που θα ήθελε να ακολουθήσει τον ίδιο επαγγελματικό κλάδο με εσάς;

Υπομονή, υπομονή και υπομονή. Μαζί με αυτήν, ο δημιουργός οφείλει να γνωρίζει τι θέλει να πει. Τι θέλει να εκφράσει, τι θέλει να επικοινωνήσει. Να βρει τις δικές του αλήθειες και να τις μοιραστεί με το κοινό. Χρειάζεται επίσης, φαντασία και πολλά όνειρα. Τα όνειρα μπορεί κάποια στιγμή να βγουν αληθινά. Αρκεί να πιστέψουμε σ’ αυτά.

Ολοκληρώνοντας τη συνέντευξη, τι ξορκίσατε με την ενασχόλησή σας με την Τέχνη;

Ακόμα προσπαθώ να ξορκίσω την έλλειψη επικοινωνίας και ψυχικής επαφής με ανθρώπους την οποία βίωσα έντονα σε κάποιες στιγμές της ζωής μου. Και αυτό με πονούσε έντονα για μεγάλο χρονικό διάστημα. Άρα παλεύω να ξορκίσω τους προσωπικούς μου δαίμονες τους οποίους όμως φτάνω στο παράδοξο σημείο να τους ευγνωμονώ. Χωρίς αυτούς δε θα είχε δημιουργηθεί αυτή η υπέροχη κι αμφίδρομη επικοινωνία που απολαμβάνω με το κοινό όταν σκηνοθετώ. Όλα λοιπόν για κάποιο λόγο γίνονται. Αρκεί να το διαπιστώνουμε έγκαιρα.

 Με εκτίμηση

Αντώνης Καραγιάννης

Συνέντευξη: Eυθύμιος Ιωαννίδης

Ευχαριστώ πολύ τον Αντώνη Καραγιάννη για την προσήνειά του και την όμορφη συνομιλία μας. Του εύχομαι από καρδιάς καλή καλλιτεχνική πορεία.

Περισσότερες πληροφορίες για την παράσταση μπορείτε να βρείτε εδώ