Γιώργος Κροντήρης: «Ο καλλιτέχνης οφείλει να παραμένει προσηλωμένος στον προσωπικό του στόχο και να ακούει μόνον την εσωτερική του φωνή»

Ο καταξιωμένος θεατρικός ηθοποιός Γιώργος Κροντήρης μίλησε στο stellasview.gr και στον Ευθύμιο Ιωαννίδη για την παράσταση “Ιωάννης- Γαβριήλ Μπόρκμαν” του Ερρίκου Ίψεν σε σκηνοθεσία του Κωστή Καπελώνη στην οποία πρωταγωνιστεί.

Γεννημένος και μεγαλωμένος στην Αθήνα, ο Γιώργος Κροντήρης ταξιδεύει από πολύ μικρός και λατρεύει την ιστορία και δη τη μεσαιωνική περίοδο. Η πρώτη του επιθυμία ήταν να γίνει αρχαιολόγος. Τελικά σπούδασε χημεία στο Αννόβερο της Γερμανίας, γερμανική φιλολογία στο φιλοσοφικό τμήμα του πανεπιστημίου της Αθήνας με υποτροφία και ύστερα από μια ξαφνική παρόρμηση κέρδισε άλλη μια υποτροφία για τη Δραματική Σχολή του Ωδείου Αθηνών. Στα 43 συναπτά έτη που υπηρετεί με σεβασμό και αξιοθαύμαστο ζήλο το θέατρο έχει συνεργαστεί με σπουδαία ονόματα της ελληνικής θεατρικής σκηνής: Τον Αλέξη Μινωτή, τη Μαρία Χορς την Όλγα Τουρνάκη, τον Αλέξη Διαμαντόπουλο, τον Ντίνο Ηλιόπουλο, την Άννα Συνοδινού, την Αντιγόνη Βαλάκου και πολλούς άλλους. Με αφορμή την παράσταση η «Ιωάννης Γαβριήλ Μπόρκμαν» στην οποία πρωταγωνιστεί, μας μίλησε για την παράσταση, το έργο και τον ρόλο του, για τη στάση του απέναντι στους κριτικούς, αλλά και την πολιτική σκηνή.

Λατρεύετε την ιστορία και δη τη μεσαιωνική ιστορία, ενώ η πρώτη σας επιθυμία ήταν να γίνετε αρχαιολόγος. Πότε πρωτοήρθατε σε επαφή με το θέατρο, τι ήταν αλήθεια αυτό που σας οδήγησε να ακολουθήσετε τη συγκεκριμένη πορεία στον χώρο της τέχνης;

Ηθοποιό με έχρισε κάποια φωτισμένη δασκάλα που μου εμπιστευόταν τις θεατρικές τις απόπειρες στα πρώιμα παιδικά μου χρόνια. Στη συνέχεια η ιδέα καλλιεργήθηκε εντός μου, παρακολουθώντας ανελλιπώς σπουδαίες παραστάσεις ως την ενηλικίωσή μου. Τελικά η απόφαση οριστικοποιήθηκε κατά τη διάρκεια μιας μνημειώδους παράστασης του Αλέξη Μινωτή με τον «Οιδίποδα επί Κολωνώ» και το Εθνικό Θέατρο στην Επίδαυρο, εν μέσω καλοκαιρινής θύελλας. Τότε δεν εγνώριζα ακόμη ότι δεκατρία χρόνια μετά θα συμμετείχα στην ίδια παράσταση, ως κορυφαίος του χορού, μαθητής και φίλος πλέον του Μινωτή, στην τελευταία εμφάνιση του μεγίστου ηθοποιού στο αρχαίο θέατρο της Επιδαύρου.

Το 1896 ο Νορβηγός θεατρικός συγγραφέας Ερρίκος Ίψεν, επηρεασμένος από τις μεγάλες αμφισβητήσεις του ανερχόμενου τότε καπιταλισμού και της πρώτης παγκοσμιοποίησης, επινόησε τον Ιωάννη Γαβριήλ Μπόρκμαν και έγραψε το ομώνυμο έργο. Ποια είναι η σχέση σας με την πολιτική;

Δεν υπολήπτομαι τη σύγχρονη πολιτική, όπως ούτε και τους εκπροσώπους της. Θεωρώ πως έχουν αποκλίνει του σκοπού τους που είναι μόνο το κοινό καλό. Συνεπώς, τη σχέση μου με την πολιτική εκφράζει ακριβέστατα η λέξη πολίτης με την αρχαιοελληνική της σημασία, δηλαδή το άτομο που παραμένει ενεργό και ενδιαφέρεται για τα κοινά και δεν ιδιωτεύει. Αυτό σε καμία περίπτωση δε σημαίνει κομματικοποίηση. Υπάρχουν πολλοί τρόποι να συμμετέχει κανείς στα κοινά πέραν των κομμάτων.

Έκδηλο μήνυμα της παράστασης, η οποία βρίθει μεταξύ άλλων από ποικίλα λανθάνοντα μηνύματα, είναι καταρχήν το απότοκο των δεινών που προέρχονται από την τρέλα της εξουσίας, το πάθος του κέρδους, την απαξίωση των νόμων, την προδοσία των αισθημάτων, την αλόγιστη εκμετάλλευση του περιβάλλοντος που μαίνονται πλέον και στην κοινωνία μας. Πώς αντιδράσατε, τι νιώσατε όταν πρωτοδιαβάσατε το έργο ;

Με εντυπωσίασαν οι ομοιότητες με το σήμερα. Συνειδητοποίησα πως το ανθρώπινο είδος εξελίσσεται εξαιρετικά αργά και πως ο ανθρώπινος χρόνος είναι απειροελάχιστος. Έχουν περάσει έκτοτε εκατόν είκοσι τρία χρόνια και βρισκόμαστε πάντα στο ίδιο σημείο. Χρειάζεται να αναλωθούν άπειρες γενιές για να «γυρίσει ο ήλιος»

Οι  προβληματισμοί που περιγράφει το έργο, μας φαίνονται πολύ οικείοι, δυστυχώς ακόμη και σήμερα. Θεωρείτε ότι η κοινωνία μας έχει γίνει σκληρότερη από την εποχή που αναφέρεται το έργο;

Τα τέλη του δέκατου ένατου αιώνα με την έκρηξη της βιομηχανικής επανάστασης και την εδραίωση και εξάπλωση του καπιταλισμού υπήρξαν μια ιδιαίτερα σκληρή εποχή ειδικά για τους πιο αδύναμους και ειδικότερα για τις γυναίκες και τα παιδιά,ακόμη και μέσα σε ανεπτυγμένες κοινωνίες, βλέπε Ντίκενς. Εντούτοις με την πάροδο του χρόνου ο καπιταλισμός έγινε πιο επιθετικός με συνέπεια σήμερα να βιώνουμε την πιo άγρια εκδοχή του. Ωστόσο δεν πιστεύω ότι ο καπιταλισμός ή όποιος άλλος από τους τρέχοντες -ισμούς αντιπροσωπεύουν το μέλλον της ανθρωπότητας, στην περίπτωση βέβαια που αυτή κατορθώσει να επιβιώσει.

Η παράσταση δικαίως απέσπασε εν γένει θετικές κριτικές και έχει το δίχως άλλο  κερδίσει τόσο το κοινό όσο και τους κριτικούς. Παρακολουθείτε τις θεατρικές κριτικές και αν ναι, πόσο σας επηρεάζουν;

Ο καλλιτέχνης οφείλει να παραμένει προσηλωμένος στον προσωπικό του στόχο και να ακούει μόνον την εσωτερική του φωνή. Αποκλειστικός συνεργάτης είναι ο σκηνοθέτης-δάσκαλός του. Οι έξωθεν γνώμες, καλοπροαίρετες ή κακοπροαίρετες, απλώς συμβάλλουν στην οικοδόμηση της προσωπικής και ολοκληρωμένης θεωρίας του.

Παίζετε υπό τις οδηγίες, του Κωστή  Καπελώνη, ενός πολύ έμπειρου και καταξιωμένου σκηνοθέτη πλάι σε πολύ ικανούς ηθοποιούς του χώρου. Η εμπειρία αυτή τι γεύση σας έχει αφήσει;

Η συνάντησή μου με τον Κωστή Καπελώνη υπήρξε πράγματι ευτύχημα. Ο Κωστής πέρα από φωτισμένος δάσκαλος-σκηνοθέτης είναι και ένας γλυκύτατος άνθρωπος. Επομένως, η συνεργασία μαζί του προσφέρει τη χαρά της δημιουργίας,την απόλαυση της συνεργασίας και το μέγιστο καλλιτεχνικό αποτέλεσμα. Είναι ο ιδανικός σκηνοθέτης-δάσκαλος για έναν ηθοποιό, όπως εγώ. Η συνεργασία με όλους τους συναδέλφους, περισσότερο η λιγότερο ικανούς, επί σαράντα τρία συναπτά έτη της ως τώρα θεατρικής μου ζωής υπήρξε για μένα μια γοητευτική εμπειρία και πάντα κάτι κέρδιζα από αυτούς, όπως ελπίζω και εκείνοι από μένα.

Η τέχνη και πιο συγκεκριμένα το θέατρο πιστεύετε πως μπορεί να αλλάξει τον κόσμο, να αφυπνίσει συνειδήσεις;

Η τέχνη, οποιαδήποτε τέχνη, άρα και το θέατρο, δυστυχώς δεν μπορεί να αλλάξει τον κόσμο. Απόδειξη πως η σημερινή εποχή δε διαφέρει και πολύ από την εποχή του Αισχύλου ή του Σαίξπηρ η του Ίψεν. Ωστόσο μπορεί να αφυπνίσει κάποιους, λίγους πάντα μέσα στο πλήθος. Αυτοί συνιστούν μάλιστα και  τη μαγιά που μπολιάζει τη συλλογική συνείδηση ώστε σιγά σιγά και με πολύ κόπο να εξελίσσεται η κοινωνία προς μια καλύτερη προοπτική. Για πολλούς άλλους χρησιμεύει βέβαια για μια έστω βραχύβια θεραπεία της ψυχής. Και αυτό δεν είναι αμελητέο.

Ο Ιωάννης Γαβριήλ Μπόρκμαν, μολονότι έχει σπείρει γύρω του την καταστροφή και παραμένει άφρων και προπάντων αμετανόητος. Ολοκληρώνοντας τη συνέντευξη, αν σας δινόταν η ευκαιρία να γνωρίσετε τον ήρωα που υποδύεστε τι θα του εκφράζατε;

Ο Μπόρκμαν, όπως και ο Οιδίπους «αθώος ήλθε, όπου ήλθε». Όπως και ο γέροντας του Κολωνού διαθέτει μια ακλόνητη και ακατανόητη για τους πολλούς αίσθηση αθωότητας που βασίζεται στην εσωτερική του πεποίθηση και στο γεγονός ότι είναι πάνω από το κοινό μέτρο, πεποίθηση που αυτομάτως τον καθιστά υπόλογο ύβρεως. Στην τελευταία πράξη «βλέπει» το φως το αληθινό «το πριν γι΄ αυτόν άφεγγο».Απογυμνώνεται εθελουσίως από όλα τα γήινα και, όπως και ο Οιδίπους,φεύγει στο άγνωστο αμετανόητος μέσα στην αθωότητά του αφημένος στο έλεος κάποιου Θεού. Θα με ενδιέφερε πραγματικά να μάθω πώς βίωσε τη στιγμή της αφύπνισης. Τι ένιωσε βλέποντας σε μια στιγμή από τη μια όλη τη ματαιότητα της ζωής του και από την άλλη το άγνωστο που ξανοιγόταν μπροστά του και το οποίο έτρεχε με χαρά να συναντήσει!

Συνέντευξη Ευθύμιος Ιωαννίδης

Ευχαριστώ πολύ τον Γιώργο Κροντήρη για την προσήνειά του και του εύχομαι από καρδιάς να συνεχίσει τη σπουδαία του καλλιτεχνική πορεία.

Περισσότερες πληροφορίες για την παράσταση μπορείτε να βρείτε εδώ